"Ω της φοβεράς και ξένης οικονομίας".

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ

Για να αναφερθεί κανείς στα σωτήρια γεγονότα της θείας οικονομίας, τα οποία εργάσθηκε ο Θεός προκειμένου να σώσει το ανθρώπινο γένος από τη φθορά και το θάνατο και να το οδηγήσει στην αφθαρσία και την αιωνιότητα, θα πρέπει να ανατρέχει στην εμπειρία και στη διδασκαλία των θεοφόρων Πατέρων της Εκκλησίας. Και τούτο γιατί και το φρέαρ της θεολογίας είναι βαθύ και δεν υπάρχει το άντλημα, που είναι η ζωντανή πίστη και συγχρόνως η κάθαρση και ο φωτισμός του νοός.

Για τη δεσποτική εορτή της Αναλήψεως, την τόσο μεγάλη και επιφανή, που αποτελεί το κόσμημα όλων των δεσποτικών εορτών, θα χρησιμοποιήσουμε ως φωτεινό οδοδείκτη στο λόγο μας αυτόν το χρυσορρήμονα Επίσκοπο της Βασιλίδος των πόλεων Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο.

Στη δεύτερη ομιλία του, αναφερόμενος στο γεγονός της Αναλήψεως, στέκεται με ιδιαίτερο θαυμασμό στο πρόσωπο του Δεσπότου Χριστού και λέγει τα εξής χαρακτηριστικά :

« Ανήλθεν, ανέβη, ανελήφθη, επορεύετο, διήλθεν. Πρόσεχε. Ανέβη ως εξουσίαν έχων, ίνα πληρωθή το του προφήτου λόγιον · ΄΄Ανέβη ο Θεός εν αλαλαγμώ΄΄ ... ΄΄Άρατε πύλας οι άρχοντες υμών και επάρθητε πύλαι αιώνιοι, και εισελεύσεται ο Βασιλεύς της δόξης΄΄. Εισελεύσεται · ΄΄ου γαρ εις χειροποίητα άγια εισήλθεν ο Ιησούς, αλλ΄ εις τον ουρανόν εισελεύσεται΄΄ ο Βασιλεύς της δόξης»¹.

Και πρώτον. Αυτή η δεσποτική εορτή, η οποία θεωρείται από πολλούς σαν μία απλή και συνηθισμένη εορτή, μας φανερώνει τη δόξα της ανθρωπίνης φύσεως. Γεμάτος θαυμασμό ο ιερός υμνογράφος ψάλλει «Την καταβάσαν φύσιν του Αδάμ, εις τα κατώτερα μέρη της γης ο Θεός, καινοποιήσας σεαυτώ υπεράνω πάσης αρχής και εξουσίας ανήγαγες σήμερον»².

Ο Υιός και Λόγος του Θεού με τον εκούσιο θάνατο και την τριήμερον ανάσταση, αφού συνέτριψε τη δύναμη της αμαρτίας και κατέλυσε το κράτος του διαβόλου, επιστρέφει θριαμβευτής στους ουρανούς φέρνοντας μαζί Του το απολωλός πρόβατο. Μάλιστα ο Άγιος Επιφάνιος Επίσκοπος Κύπρου παρουσιάζει το Χριστό να λέγει στον Άναρχο Πατέρα Του : « Εύρον, πάτερ, το πρόβατον το πλανώμενον, όπερ ο απατεών όφις δολοπλόκοις τεχνάσμασιν ηπάτησεν και κακίας οδούς υπέδειξε, πηλώ δε της πολυθεΐας την καθαρότητα της θεογνωσίας εμόλυνε»³. Αυτή την ανθρώπινη φύση, αφού την έπλυνε στα νερά του Ιορδάνου και τη στόλισε με τη σφραγίδα της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος, τώρα διά της Αναλήψεως, την προσφέρει ως δώρο στη Θεότητά Του (δηλ. του Πατρός). Έτσι εγκαινιάζεται η θέωση του ανθρώπου και η είσοδός του στην αιώνια ζωή. Και ενώ μέχρι τότε ο ουρανός, η υπερφυσική δηλαδή ζωή της επικοινωνίας με τον ζώντα Θεό, παρέμεινε κλειστός εξαιτίας της παρακοής και της πτώσεως του Γενάρχου Αδάμ, τώρα πλέον ανοίγεται και πάλι στούς ανθρώπους. Με τον τρόπο αυτό εκπληρώνεται ο σκοπός του κάθε ανθρώπου, που είναι να γίνει με τη χάρη του Θεού «κοινωνός θείας φύσεως»⁴, ομόθεος και ισόθεος, όπως τονίζουν οι Πατέρες της Εκκλησίας.

Και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος συμπληρώνει : «Πρόσεχε και το θαυμαστό. Ο Σωτήρας ήλθε στον κόσμο και όταν ήλθε έφερε το Άγιο Πνεύμα, και όταν ανέβηκε στους ουρανούς έφερε μαζί Του σώμα άγιο, για να δώσει στον κόσμο εγγύηση σωτηρίας, τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος»⁵.

Δεύτερον. «Ω της φοβεράς και ξένης οικονομίας!»⁶ Η γιορτή αυτή μας υπενθυμίζει συγχρόνως και μία εσχατολογική αλήθεια : Νικήθηκαν οι δυνάμεις της αμαρτίας, καταργήθηκε ο θάνατος, λυτρώθηκε ο άνθρωπος και ταυτόχρονα αποκτήσαμε τον αρραβώνα του Πνεύματος. Όπως ο Χριστός εισήλθε στους ουρανούς, κατά την έκφραση του Αποστόλου των εθνών Παύλου στην προς Εβραίους επιστολή του, ως πρόδρομος δικός μας και αιώνιος Αρχιερεύς και μεσίτης⁷, έτσι κι εμείς διά της καθάρσεως και του φωτισμού μπορούμε να φθάσουμε στη θέωση και στη θέα του Θεού και να γίνουμε άγιοι κατά χάριν, σύμφωνα με την προτροπή Του, κατά την έκφραση του Αποστόλου Πέτρου «άγιοι γίνεσθε ότι εγώ άγιος ειμί»⁸.

«Έχουμε λοιπόν τήν εγγύησή Του στον ουρανό, δηλαδή το σώμα πού πήρε από εμάς και στη γη το Άγιο Πνεύμα μαζί μας. Και πρόσεχε το θαυμαστό · δεν λέγω ότι το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε από το ουρανό και ότι δεν είναι πιά στον ουρανό και ότι το σώμα πήρε σαν αντάλλλαγμα τον ουρανό και το Άγιο Πνεύμα τη γη, αλλά ότι το Άγιο Πνεύμα μαζί μας και παντού και στον ουρανό. ... Κράτησε ο ουρανός το άγιο σώμα, δέχθηκε και η γη το Άγιο Πνεύμα. Ήλθε ο Χριστός και έφερε το Άγιο Πνεύμα. Ανέβηκε στον ουρανό και έφερε μαζί Του το δικό μας σώμα. Και είναι δυνατόν να δει κανείς τη μορφή του Αδάμ που ήταν θαμμένη στον τάφο όχι πιά νά φαίνεται μαζί με τους Αγγέλους αλλά να κάθεται μαζί με το Θεό πιο πάνω από τους Αγγέλους για να βάλει κι εμας να καθήσουμε μαζί Του»⁹.

Να, λοιπόν, τι μας χάρισε ο Δεσπότης Χριστός. Έκανε τον άνθρωπο βασιλέα. Τον έβαλε να καθήσει μαζί Του εν τοις επουρανίοις¹⁰. Είναι το δώρο, το οποίο χαρίζει σε όλους όσους αποτελούμε το μυστικό Του σώμα και είμαστε ενωμένοι μαζί Του διά των Ιερών Μυστηρίων της Αγίας Του Εκκλησίας. Και όπου η κεφαλή, εκεί και το σώμα.

Και για να πετύχουμε αυτή την ύψιστη τιμή, χρειάζεται να νικήσουμε στο φθαρτό αυτό κόσμο την παμμόχθηρο αμαρτία. Τότε λάμποντες, αστράπτοντες ηλλοιωμένοι, θα εκπληρωθεί και σε μας ο λόγος του υψιπέτου αετού της Αποκαλύψεως : « Ο νικών, δώσω αυτώ καθίσαι μετ΄ εμού εν τω θρόνω μου, ως καγώ ενίκησα και εκάθισα μετά του πατρός μου εν τω θρόνω αυτού»¹¹.

«Δεύτε», λοιπόν, «συνανέλθωμεν πιστοί, επί το μετέωρον όρος, των Ελαιών και εκεί, ώσπερ οι Απόστολοι, συνανερχόμενοι, και εις ύψος επάραντες, καρδίας και φρένας, ίδωμεν τον Κύριον, νυν εποχούμενον · όθεν, και ημείς ευχαρίστως, χαίροντες βοήσωμεν · Δόξα, τη ση Αναλήψει Πολυέλεε»¹².

---

1. Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις την Ανάληψιν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ομιλία Β΄, κεφ. 15, ΕΠΕ 36,282-284
2. Τροπάριο της Λιτής της εορτής
3. Αγίου Επιφανίου Επισκόπου Κύπρου, Ομιλία Δ΄, Εις την ανάληψιν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, PG 43,481
4. Β΄ Πετρ. 1,4
5. Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ο.π. 285
6. ο.π. 286
7. Εβρ. 9,11-15
8. Α΄ Πετρ. 1,16
9. Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ο.π. 287
10. Εφεσ. 2,6
11. Αποκ. 3,21
12. Τροπάριον Στιχηρών του μεθέορτου Εσπερινού της εορτής