Όταν η χήρα γυναίκα στη Σαρεφθά της Σιδωνίας, έπειτα από τα θαυμαστά γεγονότα τα οποία ζει μέσα στην κατοικία της από την παρουσία του πυρφόρου Προφήτου Ηλία, διαπιστώνει ότι τρέφεται και αυτή και τα παιδιά της με θαυμαστό τρόπο, ενώ πολλοί άλλοι λιμοκτονούν εξαιτίας της ανομβρίας, αλλά και όταν ακόμη ο Προφήτης με την προσευχή του επαναφέρει στη ζωή τον νεκρό υιό της, αυτή, απευθυνόμενη στον Προφήτη, του λέει χαρακτηριστικά : "ιδού τούτο έγνωκα ότι συ άνθρωπος ει του Θεού και ρήμα Κυρίου εν τω στόματί σου αληθινόν"1.
Οι άνθρωποι του Θεού δεν εξέλιπαν αλλά και ούτε θα εκλείψουν ποτέ στην περίοδο της Καινής Διαθήκης και της χάριτος του Θεού. Είναι αυτοί που αποτελούν "το άλας της γης"2 και "την πόλη την επάνω όρους κειμένη"3 κατά τον λόγο του Χριστού. Είναι αυτοί που θα ανακαλούν σε τάξη τον πολιτισμό μας και σαν τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, με την πύρινη ζωή τους και την αγιοπνευματική τους εμπειρία, θα καλούν τον λαό σε μετάνοια και σε επιστροφή.
Ποιος είναι ο άνθρωπος του Θεού;
Και αυτή η ζωή συνδέεται με το πρόσωπο του Χριστού. Όταν ο άνθρωπος δει το Χριστό και ενωθεί μαζί Του, τότε μόνο μπορούμε να πούμε ότι αυτός ο άνθρωπος πιστεύει στο Χριστό. Η εμφάνιση δε του Χριστού στον πιστεύοντα άνθρωπο δεν είναι ένα φανταστικό γεγονός, αλλά μια ευλογημένη πραγματικότητα. Ο πιστεύων άνθρωπος τηρεί τις εντολές του Χριστού από αγάπη στο πρόσωπό Του, συνδέεται με τα θεουργά Μυστήρια, όπου δέχεται την μετάγγιση της θείας Χάριτος και αποκτά επομένως ακράδαντη πίστη στο πρόσωπο του Χριστού. Έτσι, όταν κοινωνεί του Σώματος και του Αίματος του Αναστάντος Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, επαναλαμβάνει μαζί με τον Απόστολο Θωμά εμπειρικά, πραγματικά, καρδιακά, την σωτήρια ομολογία του : "ο Κύριος μου και ο Θεός μου"4.
Ο άνθρωπος του Θεού είναι, δεύτερον, ο άνθρωπος της απλότητος. Απλός ο Θεός, απλός και ο άνθρωπος που μετέχει της χάριτος του Θεού. Για την απλότητα του Θεού μας ομιλούν οι Πατέρες της Εκκλησίας : "Αι μεν ενέργειαι του Θεού ποικίλλαι, η δε ουσία απλή" θα τονίσει ο μέγας Ιεράρχης της Καισαρείας, Βασίλειος5.
Η απλότητα, όπως την συναντούμε στα πρόσωπα των Αγίων μας, συνδέεται με την ταπείνωση και όχι την ταπεινοσχημία, την αγάπη, την αληθινότητα, τη φυσικότητα, την πραότητα, την παρουσία του Αγίου Πνεύματος στη ζωή τους. Ο απλός άνθρωπος είναι νήπιος εν Χριστώ, όχι στο μυαλό, αλλά στην καρδιά. Άρα και η απλότητα είναι καρπός της όλης πνευματικής ζωής του.
Απεναντίας, ο βίος του ανθρώπου που βρίσκεται μακράν του Θεού είναι σύνθετος και άρα ψευδόμενος. Και αυτός ο άνθρωπος "ουκ έστιν απλούς αλλά διπλούς, άλλος εστί έσωθεν και άλλος έξωθεν"6, θα μας υπενθυμίσει στα σοφά του συγγράμματα ο Αββάς Δωρόθεος.
Τρίτον, η προσευχή είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα του ανθρώπου του Θεού. Ο Ιερός Χρυσόστομος αποκαλεί την προσευχή πανοπλία του Θεού. "Πανοπλία γαρ ως αληθώς ουράνιος η θεία προσευχή, ... άμαχον όπλον, και ασφαλές φυλακτήριον" . Την χαρακτηρίζει κοινωνία και ένωση με το Θεό. "Κοινωνία γαρ εστι και ένωσις προς Θεόν" . Είναι ακόμη η αληθινή ζωή και ο πόθος προς τον Θεό. Αν φως για το σώμα είναι ο ήλιος, για την ψυχή φως είναι η προσευχή. " Ώσπερ γαρ τω σώματι φως ήλιος, ούτω τη ψυχή η προσευχή"9.
Ο άνθρωπος του Θεού, τέταρτον, δεν στέκεται στην παρούσα ζωή, αλλά προετοιμάζεται για την αιώνια και ατελεύτητη. Το σάρκινο σκεύος, με το οποίο περιφέρεται στον πλανήτη αυτό της γης, φιλοξενεί την ατίμητη πνοή του Θεού που είναι η ψυχή. Ενώ το σώμα φθείρεται, η ψυχή παραμένει αιώνια και προγεύεται από αυτήν τη ζωή τη μέλλουσα μακαριότητα. Η παρούσα ζωή για τον άνθρωπο του Θεού μοιάζει με τα φύλλα ενός δένδρου που σαν έλθει το φθινόπωρο και αρχίζει ο χειμώνας, αυτά πέφτουν και εξαφανίζονται : "δένδρω τινί προσέοικεν άνθρωπος, νυν μεν το της ευθηνίας ανθηρόν περιφέρων, νυν δε τω ταύτης ως δένδρον εκδυόμενος φύλλον"10.
Ένας τέτοιος άνθρωπος του Θεού ήταν και ο μακαριστός Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης κυρός Αντώνιος, που σαν σήμερα συμπληρώνονται 10 χρόνια από την προς Κύριον εκδημία του.
Άνθρωπος της πίστεως.
Άνθρωπος της απλότητος.
Άνθρωπος της προσευχής.
Άνθρωπος της προσμονής της αιωνίου ζωής.
Για το πρόσωπό του θα μπορούσε να γραφεί ο φοβερός εκείνος λόγος του Αποστόλου Παύλου "οίδα άνθρωπον εν Χριστώ προ ετών δεκατεσσάρωνˑ είτε εν σώματι ουκ οίδα, είτε εκτός του σώματος ουκ οίδα, ο Θεός οίδενˑ αρπαγέντα τον τοιούτον έως τρίτου ουρανού"11. Γι' αυτό και την ημέρα της Εξοδίου Ακολουθίας του, ελέχθησαν από αρχιερατικά χείλη και από ένα πλήθος ανθρώπων ότι "έφυγε από τη γη για τη Βασιλεία των Ουρανών ένας άνθρωπος του Θεού".
Είχα την ευλογία να τον γνωρίσω από τα μαθητικά μου χρόνια στα Γραφεία της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Να δεχθώ από τα αγιασμένα χέρια του τον πρώτο βαθμό της Ιερωσύνης το έτος 1983. Ως τοποτηρητής της χηρευούσης Ιεράς Μητροπόλεως Καστορίας να μου παραδώσει την ποιμαντορική ράβδο για τη διαποίμανση αυτού του ευλογημένου λαού. Να γευθώ από την αγαπώσα καρδία του πλούσια την αγάπη, την συμπαράσταση και το στηριγμό σε ιδιαίτερα δύσκολες στιγμές της αρχιερατικής μου διακονίας. Μια ακόμη ευλογία: Η τέλεση του Ιερού Μυστηρίου του Αγίου Ελαίου στις 6 Δεκεμβρίου 2005, λίγο πριν εισαχθεί στο νοσοκομείο και από εκεί φτερουγίσει η αγία του ψυχή στη Βασιλεία των Ουρανών.
Κάθε φορά που τον μνημονεύω στη Θεία Λειτουργία αισθάνομαι ένα δίλημμα : να ευχηθώ υπέρ αναπαύσεως της μακαρίας ψυχής του ή να τον παρακαλέσω λέγοντας : "Άγιε του Θεού, πρέσβευε υπέρ ημών"; Σας ομολογώ ότι κλίνω προς το δεύτερο...
Μακαριστέ Γέροντα Αντώνιε,
Εύχου στο Ουράνιο Θυσιαστήριο υπέρ ημών,
Εύχου για τη Σιάτιστα, την οποία θεοφιλώς και θεαράστως εποίμανες επί 31 ολόκληρα χρόνια
Εύχου για τα Μοναστήρια σου και τις Αδελφότητες
Εύχου για την Καστοριά, την οποία διηκόνησες δύο φορές ως Τοποτηρητής
Εύχου για την αγαπημένη σου Δυτική Μακεδονία
Εύχου για την πατρίδα μας τις δύσκολες αυτές ώρες
Εύχου για όλους μας Γέροντα!
1 Γ΄ Βασ. 17,24.
2 Ματθ. 5,13.
3 Ματθ. 5,14.
4 Ιω. 20,28.
5 Μεγ. Βασιλείου, Επιστολή 234, ΕΠΕ 1,152.
6 Βλέπε Αρχιμ. Ιεροθέου Βλάχου, νυν Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, Παρακλητικά σχόλια σε αποστολικούς λόγους, εκδ. Τέρτιος, Κατερίνη 1986, σελ. 173.
7 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Περί προσευχής, λόγος α΄, PG 50,778.
8 Του ιδίου, Ομιλία στ΄, Περί ευχής, PG 64,461D.
9 Του ιδίου, Περί προσευχής, λόγος α΄, PG 50,775.
10 Του ιδίου, Ομιλία ε', Προς τους μεγάλα τα παρόντα νομίζοντας και περί τα του βίου λαμπρά μάτην επτοημένους, PG 64,456Α.
11 Β΄ Κορ. 12,2.
Αναρτήσεις
