ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΠΡΕΒΕΖΗΣ
16. ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΕΠΤΑΗΜΕΡΟ (2-8 ΙΑΝ. 2022)
ΔΙ’ ΥΔΑΤΟΣ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ
π. Δημητρίου Μπόκου
Με το βάπτισμα ο Χριστός αναδημιουργεί τον άνθρωπο και τον κόσμο. «Ξένον ήλθον κομίζων δημιουργίας τρόπον». Έφτιαξα (λέει με το στόμα του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου) αρχικά τον άνθρωπο από γη και ύδωρ (πηλό). Όμως το δημιούργημα δεν υπήρξε εύχρηστο. Το σκεύος που έφτιαξα παραμορφώθηκε. «Ουκέτι λοιπόν από γης και ύδατος πλάσαι βούλομαι, αλλ’ εξ ύδατος και Πνεύματος». Ύδωρ και Πνεύμα (Άγιο) είναι τα δύο κύρια συστατικά του βαπτίσματος. Με αυτά γίνεται η αναδημιουργία, η νέα γέννηση του ανθρώπου. Και εμείς βέβαια βαπτιζόμαστε για να γεννηθούμε ξανά σε μια νέα, αθάνατη ζωή, μια και η αμαρτία μας είχε οδηγήσει στον θάνατο. Γι’ αυτό και είναι για μας «αρχή ζωής το βάπτισμα» και «πρώτη ημερών», δηλαδή τα γενέθλιά μας (Μέγας Βασίλειος). Ο Χριστός όμως γιατί βαπτίζεται; Ήταν αναμάρτητος. Τί του χρειαζόταν το βάπτισμα;
Ο Χριστός βαπτίζεται όχι για να καθαρισθεί, αλλά για να καθάρει. Όχι για να αγιασθεί, αλλά για να αγιάσει. Να αγιάσει τον άνθρωπο και όλη την κτίση. «Ενίησι τον αγιασμόν τω ύδατι». Όντας ο ίδιος αυτοαγιασμός, η πηγή της αγιότητας, «ὁ πάσης επέκεινα καθαρότητος», εισέρχεται στον Ιορδάνη, για να εμβάλει στο ύδωρ (και συνεκδοχικά σε όλη τη δημιουργία του) τον αγιασμό. «Ψυχών τούτο καθάρσιον γίνεται». Κάνει μια δραστική πνευματική ένεση, καθαρτική και ιαματική, για να εκδιώξει τη φθορά, την αρρώστια της αμαρτίας, απ’ την οποία έχει νοσήσει η πλάση ολόκληρη. Συνεχίζοντας την αγιαστική αυτή ενέργεια της Θείας Χάριτος, ρίχνουμε κάθε χρόνο, την ημέρα της Βαπτίσεως του Χριστού, τον Τίμιο Σταυρό στα ύδατα, για να αγιασθεί ο τετραπέρατος κόσμος, βορράς-νότος-ανατολή-δύση της οικουμένης.
Βαπτίζεται ο Χριστός για να εγκαινιάσει το δικό μας βάπτισμα. Στο εξής, όσοι είναι του Χριστού, θα βαπτίζονται. «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος». Βαπτίζεται πρώτος ο Χριστός, επειδή ποτέ δεν μας καλεί να κάνουμε κάτι που δεν έκανε Εκείνος. Ο Χριστός είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων. Ως Υιός του ανθρώπου, έδειξε στο πρόσωπό του τον αληθινό, τον τέλειο άνθρωπο. Έθεσε τον εαυτό του ως «υπογραμμόν», για να ακολουθήσουμε «τοις ίχνεσιν αυτού». Ομοιωνόμαστε με Εκείνον, μόνο όταν μιμούμαστε τις δικές του πράξεις.
Και όπως με τον Μυστικό Δείπνο έκανε απαρχή του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, έτσι και με τη Βάπτισή του έκανε απαρχή, εγκαινιασμό, καθιέρωση του δικού μας βαπτίσματος.
Καλό άγιο Δωδεκαήμερο! Καλή Χρονιά! Χρόνια πολλά!
ΘΕΙΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ (2-8 ΙΑΝ. 2022) (για τους εντοπίους)
1. Την Κυριακή, προ των Φώτων, 2-1-2022, εορτή των αγίων Σιλβέστρου Ρώμης και Σεραφείμ του Σάρωφ, ώρα 7.00-10.00 π. μ.
2. Την Τρίτη, 4-1-2022, εορτή του νέου αγίου Νικηφόρου του Λεπρού, ώρα 7.00-9.30 π. μ.
3. Την Τετάρτη, 5-1-2022, παραμονή των Φώτων, Όρθρος-Μεγάλες Ώρες Θεοφανείων-Εσπερινός-Θεία Λειτουργία (Μεγ. Βασιλείου) και Μέγας Αγιασμός, ώρα 5.30-10.00 π. μ.
4. Την Πέμπτη, 6-1-2022, εορτή των Θεοφανείων (Φώτων), Θεία Λειτουργία και Μέγας Αγιασμός, ώρα 6.45-10.30 π. μ. Αγιασμός υδάτων στην παραλία, ώρα 11.00 π. μ.
5. Την Παρασκευή, 7-1-2022, Σύναξις του αγίου Ιωάννου Προδρόμου, ώρα 7.00-9.30 π. μ.
6. Το Σάββατο, μετά τα Φώτα, 8-1-2022, εορτή του αγίου Γεωργίου του Χοζεβίτου, ώρα 7.00-9.30 π. μ.
7. Κάθε απόγευμα, ώρα 5.15-6.30 μ. μ., Εσπερινός-Μικρό Απόδειπνο-Χαιρετισμοί.
«Αντιύλη». Ι. Ν. Αγ. Βασιλείου, Πρέβεζα. Τηλ. 26820 23075/25861/6980 898 504
E-mail: antiyli.gr@gmail.com
ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΓΙΑΣΜΟΥ
Ο Μέγας Αγιασμός τελείται μόνο κατά την εορτή των Φώτων (και την παραμονή. Επίσης κάθε φορά που γίνεται βάπτισμα). Τις δύο αυτές ημέρες η χρήση του για ραντισμό και μετάληψη είναι ελεύθερη. Ραντίζουμε τα πάντα, «πάσα η κτίσις αρδεύεται». Κατά τη ζώσα παράδοση της Εκκλησίας, πίνουμε τον Μεγάλο Αγιασμό συνήθως ανήμερα της εορτής των Φώτων, αφού πρώτα κοινωνήσουμε. Και μετά τον Αγιασμό τρώμε το αντίδωρο.
Από τη δύση του ηλίου της 6ης Ιαν. η χρήση του παύει. Επιστρέφουμε (πριν τη δύση του ηλίου) τον Αγιασμό που τυχόν μας έχει περισσέψει στον ναό, ή, καλύτερα, τον φυλάσσουμε για ευλογία στο σπίτι μας, τοποθετώντας τον συνήθως στα εικονίσματα, μέσα σε ασφαλώς κλεισμένο δοχείο ή φιαλίδιο. Στο εξής η χρήση του γίνεται όχι σε καθημερινή βάση (όπως του Μικρού Αγιασμού), αλλά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις (σε κίνδυνο μεγάλο, φυσική καταστροφή, ασθένεια, σε περίπτωση αποχής από τη Θεία Κοινωνία λόγω επιτιμίων κ. λ. π.). Όπου είναι δυνατόν, καλό είναι να γίνεται και αυτό με γνώμη του πνευματικού.
Επειδή πίνουμε τον Μεγάλο Αγιασμό συνήθως την ημέρα των Θεοφανείων, έχει συνδυασθεί η χρήση του με τη νηστεία της παραμονής (5 Ιαν.).
Οι ειδικοί λειτουργιολόγοι διατείνονται, ότι η νηστεία αυτή δεν έχει σχέση με τον Μεγάλο Αγιασμό, αλλά με την μεγάλη δεσποτική εορτή των Φώτων και τη Θεία Μετάληψη. Ίσως δεν έχουν άδικο σε αυτό, αλλά η πάνδημη συνείδηση του χριστιανικού πληρώματος έχει συνδέσει και τη χρήση του Μεγάλου Αγιασμού με τη νηστεία. Η άτυπη αυτή παράδοση (που θέλει διαφορά μεταξύ Μικρού και Μεγάλου Αγιασμού) έχει διατηρηθεί ζώσα μέχρι των ημερών μας και φρονούμε ότι δεν συντρέχει λόγος να αλλάξει, εφόσον η διατήρησή της δεν παραβλάπτει σε τίποτε την ευσέβεια του πιστού, αλλά αντιθέτως την ενισχύει.
Η σύνδεση της χρήσης του Μεγάλου Αγιασμού με μικρή νηστεία φαίνεται επίσης και στην περίπτωση των εν επιτιμίοις όντων. Παραλάβαμε διά ζώσης από τους προ ημών πατέρες, να επιτρέπουμε σε όσους για κάποιο λόγο έχουν επιτίμιο (κανόνα) από τον πνευματικό τους και κωλύονται να κοινωνήσουν, να πίνουν Μεγάλο Αγιασμό κάποιες φορές, αφού κάμουν μια μικρή νηστεία. Όπως χαρακτηριστικά παραδίδει η ζώσα παράδοση (που περιφρονείται συχνά από την ακαδημαϊκή θεολογία), ο Μέγας Αγιασμός εξισούται σε ευλογία και δύναμη με το ήμισυ της Θείας Κοινωνίας. Σεβόμαστε ιδιαιτέρως και την παράδοση αυτή και όλες τις άλλες, που διαπνέουν στη συνείδηση των πιστών σεβασμό και ευλάβεια προς τα θεία και δεν έχουμε κανένα λόγο να τις καταργήσουμε. «Ευλαβείς γαρ έσεσθαι τους υιούς Ισραήλ, το ιερόν εδίδαξε λόγιον». Η ποικιλία των εθών ευνοείται, εφόσον δεν θίγεται ο κανόνας της πίστεως.
Πληθώρα παρομοίων περιπτώσεων μας δίνει η άγραφη κατά τόπους και κατ’ έθος παράδοση. Π. χ. στην 29η Αυγ. επεκτείνουν μερικοί την αυστηρή νηστεία (ξηροφαγία) και σε αποχή από καθετί κόκκινο (ντομάτα, καρπούζι, σταφύλι, βατόμουρο κ. λ. π.). Επίσης στα χωριά μας τηρούνταν από 1ης έως 8ης Σεπτ. το λεγόμενο «οχτωήμερο», νηστεία προς τιμήν της Παναγίας (8 Σεπτ.), κάτι αντίστοιχο προς τον δεκαπενταύγουστο. Κάποιοι άλλοι παύουν την ιχθυοφαγία στις 12 και όχι στις 17 Δεκ. κ. ο. κ.
Τί θα πούμε; Θα αποτρέψουμε εκείνους που θέλουν να τα τηρούν, επειδή κάποια τέτοια εκκλησιαστικά έθη δεν είναι γραμμένα ρητώς στο επίσημο νηστειολόγιο της Εκκλησίας; Όχι βέβαια! Δεν διαγράφουμε τους αγαπητούς μας λειτουργιολόγους, αλλά αφουγκραζόμαστε, όπου δει, και τον παλμό της ζώσας Εκκλησίας. Είναι απολύτως σεβαστή και η άγραφη παράδοση, αρκεί να μην παραβλάπτει τα της ευσεβείας δόγματα και την κατά Χριστόν ζωή. Η Εκκλησία παραλαμβάνει άλλα εκ της εγγράφου και άλλα εκ της αγράφου παραδόσεως, «άπερ αμφότερα την αυτήν ισχύν έχει προς την ευσέβειαν».
Άλλωστε και οι θεολόγοι για κάποια πράγματα μιλούν μόνο συμπερασματικά, γνώμη δίδουν απλώς, μια και ελλείπουν οι ρητές μαρτυρίες για όλα. Έχει τον λόγο της λοιπόν και η ακόμη διασωζόμενη άγραφη παράδοση. Δεν είναι πάντα σκουριά που πρέπει να φύγει.
Αναρτήσεις
