Ομιλία του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου π. Θεοκλήτου Δήμου, Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Γενεσίου της Θεοτόκου Πετρίλου Αργιθέας Αγράφων, επί τη εορτή του αγίου, ενδόξου και πανευφήμου αποστόλου Τιμοθέου.

Ιερός Μητροπολιτικός Ναός

Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Καρδίτσης

Ομιλία επί τη Ιερά Μνήμη του Αγίου Αποστόλου Τιμοθέου
22 Ιανουαρίου 2018
υπό του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου Θεοκλήτου Δήμου
Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Γενεσίου της Θεοτόκου
Πετρίλου Αργιθέας Αγράφων

* * *

  «Δεῦτε πόθῳ ἀθροίσθητε, οἱ φιλέορτοι ἅπαντες, καὶ τὴν πανσεβάσμιον ἐκτελέσατε, μνήμη ἐνθέως ἐν ᾄσμασι, Τιμοθέου σήμερον, Ἀποστόλου τοῦ σεπτοῦ, τὸν Χριστὸν μεγαλύνοντες καὶ δοξάζοντες, τὸν Αὐτὸν εἰς τὰ πέρατα τοῦ κόσμου, ὡς φωστῆρα τῶν ἐν σκότει, διαπρυσίως δοξάσαντα». (Απόστοιχο Εσπερινού)

  Σεβασμιώτατε Πάτερ και Δέσποτα, Μητροπολίτα της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κ. Τιμόθεε,

  Σεβασμία των Αγίων Ιεραρχών χορεία,

  Εντιμώτατοι άρχοντες,

  Αδελφοί μου συμπρεσβύτεροι και συνδιάκονοι,

  Λαέ του Θεού περιούσιε,

  Την μνήμη του Αγίου Αποστόλου Τιμοθέου εορτάζει σήμερα η Αγία μας Εκκλησία και όλως ιδιαιτέρως η Ιερά Μητρόπολή μας, αφού ο Πατήρ ημών και Δεσπότης άγει τα ονομαστήρια του· διπλή λοιπόν η σημερινή εορτή για την τοπική μας Εκκλησία.

  Ο Άγιος Απόστολος Τιμόθεος καταγόταν από τα Λύστρα της Λυκαονίας. Ο πατέρας του ήταν ειδωλολάτρης, ενώ η μητέρα του Ιουδαία, η οποία ασπάστηκε τον Χριστιανισμό και φρόντισε από την παιδική ηλικία να γαλουχήσει τον γιο της Τιμόθεο στη χριστιανική πίστη.

  Ο Απόστολος Παύλος κατά την πρώτη περιοδεία του γνώρισε τον Τιμόθεο, συναναστράφηκε μαζί του, φιλοξενήθηκε στο σπίτι του και τον έκανε να ασπαστεί τον Χριστιανισμό. Ο Τιμόθεος ακολούθησε πιστά τον Παύλο στις περιοδείες του. Χειροτονήθηκε από τον Παύλο και εγκαταστάθηκε πρώτος επίσκοπος Εφέσου περίπου το 60 μ.Χ.

  Ο ίδιος είχε να αντιμετωπίσει τους φανατικούς ειδωλολάτρες, οι οποίοι κατά τις εορτές προς τιμήν της θεάς Άρτεμης, επιδίδονταν σε ακολασίες που ε-πέφεραν την σθεναρή αντίδρασή του. Εκείνοι όμως, αφού τον λιθοβόλησαν, τον έσερναν ημιθανή στους δρόμους της πόλεως.

  Στις 22 Ιανουαρίου του 97 μ.Χ., ο Απόστολος Τιμόθεος παρέδωσε το δίκαιο πνεύμα του ευχαριστώντας τον Κύριο, διότι τον αξίωσε να προσφέρει την ζωή του υπέρ Εκείνου και να γίνει πιστός «ἄχρι θανάτου». Οι Εφέσιοι πήραν το τίμιο σώμα του Αγίου και το ενταφίασαν.

  Το 356 επί αυτοκράτορος Κωνσταντίου, μεταφέρθηκε το σκήνωμα στην Κωνσταντινούπολη στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων και τοποθετήθηκε κάτω από την Αγία Τράπεζα μαζί με τα άγια λείψανα των Ευαγγελιστών Λουκά και Ανδρέα «ἵνα ὥσπερ αὐτοῖς κοινὰ γέγονε πάντα, ὁ τρόπος, ἡ μαθητεία, τὸ κήρυγμα, κοινὸς γένηται καὶ ὁ τάφος, ἐπεὶ κοινὴ τούτων καὶ ἡ ἐκεῖθεν κατάπαυσις» (κατὰ τὴν ἔκφρασιν τοῦ Συμεῶνος τοῦ Μεταφραστοῦ).

  Ο Τιμόθεος υπήρξε πράγματι ένας από τους σημαντικότερους και πολυτιμότερους συνεργάτες του αποστόλου Παύλου, ο οποίος μάλιστα του έστειλε δυο επιστολές, μία από την Λαοδικεία και μία από τη Ρώμη.

  Ο Παύλος στο σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα υπενθυμίζει στον μαθη-τή του και Επίσκοπο Εφέσου Τιμόθεο: «δι’ ἣν αἰτίαν ἀναμιμνήσκω σε ἀναζωπυρεῖν τὸ χάρισμα τοῦ Θεοῦ, ὅ ἐστιν ἐν σοὶ διὰ τῆς ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν μου·» δηλαδή: «Ἐπειδή ἔχω τή βεβαιότητα ὅτι ἔχεις ἀνυπόκριτη πίστη, γι’ αὐτό σοῦ ὑπενθυμίζω καί πάλι, ὅπως σέ προέτρεψα καί στό παρελθόν, νά ἀνανεώνεις τό πῦρ τοῦ χαρίσματος τοῦ Θεοῦ, τό ὁποῖο ἔλαβες στή χειροτονία σου, ὅταν ἔθεσα τά χέρια μου στό κεφάλι σου».

  Το γεγονός της χειροτονίας μας δίδει την αφορμή, να μιλήσουμε αναλυτικότερα για το μέγα αυτό Μυστήριο, διά του οποίου μεταδίδεται και φυλάσσεται η ιεροσύνη στον χρόνο έως και σήμερα.

  Το Μυστήριο της Ιεροσύνης ή της Χειροτονίας ιδρύθηκε και καθιερώθηκε από τον ίδιο τον Ιησού Χριστό, όπως και όλα τα Μυστήρια της Εκκλησίας μας.

  Εκείνος ήταν που επέλεξε τους αγίους Μαθητές και Αποστόλους Του και τους μετέδωσε την πνευματική δύναμη και εξουσία, να ενεργούν μεγάλα και υ-πέρλογα Μυστήρια εξ Ονόματός Του, με σκοπό την πνευματική καθοδήγηση των ανθρώπων προς την σωτηρία εντός της Εκκλησίας.

  Στη συνέχεια και μετά την Πεντηκοστή, οι Απόστολοι με τη Χάρη του Αγί-ου Πνεύματος κατέστησαν Επισκόπους, Πρεσβυτέρους και Διακόνους στην διαρκώς αναπτυσσόμενη εκκλησιαστική κοινότητα. Οι Επίσκοποι χειροτόνησαν τους διαδόχους τους δημιουργώντας έτσι μία ευλογημένη και ιερή νοητή αλυσίδα, η οποία συνδέει διαχρονικά και μέχρι τις μέρες μας όλους τους κανονικούς και Ορθοδόξους Λειτουργούς των Μυστηρίων του Θεού.

  Η Εκκλησία από πάντα δίδασκε ότι, όσοι εμφανίζονται ως Επίσκοποι ή Ιερείς, για να είναι αυθεντικά αποστολικοί, πρέπει να μπορούν να αποδεικνύουν την αδιάσπαστη ιστορική συνέχεια με την πρώτη αποστολική Εκκλησία, η οποία θεμελιώθηκε από τον Δομήτορα της Ιησού Χριστό.

  Όπως έγραψε ο απόστολος Παύλος: «ἄλλο θεμέλιο δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ βάλῃ παρὰ ἐκεῖνο ποὺ ἔχει τοποθετηθεῖ κὶ αὐτὸ εἶναι ὁ Ἰησοὺς Χριστός» (Α' Κορ. 3,11).

  Σύμφωνα με τον Πατέρα και Μάρτυρα της Εκκλησίας τον άγιο Ιγνάτιο Αντιοχείας, ο οποίος έγραψε γύρω στο 110 μ.Χ., η Εκκλησία πρέπει να είναι τό-πος κανονικής τάξεως, ενότητας και αποστολικής αυθεντίας. Να τι τονίζει:

  «Φροντίσατε να τα κάνετε όλα κατά Θεόν, με τον επίσκοπο προκαθήμενον εις τύπον Θεού και με τους πρεσβυτέρους εις τύπον της συνόδου των αποστόλων και με τους διακόνους, τους πολύ αγαπητούς μου, τους εμπιστευμένους την διακο-νίαν του Ιησού Χριστού.

  Αυτός γεννήθηκε από τον Πατέρα προαιώνιος και ήταν ο Θεός Λόγος και Μονογενής Υιός(...) Μην παρασύρεσθε από άλλες ετερόδοξες διδασκαλίες ούτε από παλαιούς μύθους, που είναι ανάξιοι λόγου».

  Ο Άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας διετέλεσε Επίσκοπος της πόλης αυτής, αφού διαδέχθηκε τον άγιο Ευόδιο, ο οποίος είχε χειροτονηθεί από τον Απόστολο Πέ-τρο. Ο Άγιος Ιγνάτιος έγραψε έναν σημαντικό αριθμό Επιστολών προς τις Εκ-κλησίες της Ασίας, οι οποίες όλες δέχονταν την αποστολική αυθεντία και διαδοχή ως θεμέλιο της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας.

  Ο Ιησούς έδωσε στους Αποστόλους ειδική εξουσία: «καὶ δώσω σοι τὰς κλεῖς τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, καὶ ὃ ἐὰν δήσῃς ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται δεδεμένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς, καὶ ὃ ἐὰν λύσῃς ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται λελυμένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς.» (Ματθ. 16, 19).

  Εάν πιστεύουμε στα κείμενα της Καινής Διαθήκης και στην αξιοπιστία των Πατέρων της Εκκλησίας, ο ίδιος ο Χριστός θεμελίωσε την αυθεντία της Εκ-κλησίας και της διακονίας της επάνω στη γη.

  Από πολύ νωρίς οι Πατέρες της Εκκλησίας σεβάστηκαν και ακολούθησαν με επιμέλεια το παράδειγμα του Χριστού σχετικά με την αυθεντία στη διακυβέρ-νηση του Σώματός Του -που ήταν η αναπτυσσόμενη Εκκλησία Του-, υπερασπίστηκαν με ρωμαλεότητα αυτή την αυθεντία της Εκκλησίας, όπως ακριβώς ο Πέτρος, ο Παύλος, ο Τιμόθεος και οι άλλοι Απόστολοι.

  Τα ιστορικά στοιχεία δείχνουν ότι η πρώτη Εκκλησία ήταν ομόφωνη σε ό,τι αφορά την αποστολική αυθεντία και την κανονική τάξη.

  Σε μία ακόμη προγενέστερη περίοδο (75-80 μ.Χ.), τότε που η μνήμη των Αποστόλων ήταν ακόμη πολύ νωπή, ο άγιος Κλήμης της Ρώμης, ο οποίος χειρο-τονήθηκε, διορίσθηκε και διδάχθηκε από τον Απόστολο Πέτρο, έγραψε με μεγά-λη ακρίβεια για την κανονική διαδοχή των Επισκόπων.

  «Ο Δεσπότης Χριστός έδωκε εντολή να επιτελούνται προσφορές και λειτουργίες, και μάλιστα όχι κατά τύχη και άτακτα, αλλά σε ορισμένους καιρούς και ώρες.

  Ακόμη ο ίδιος με το υπέρτατο θέλημά Του, έχει καθορίσει που και από ποιους επιθυμεί να τελούνται αυτές ώστε, αφού όλα αυτά γίνουν κατά την ευδοκία Του, να είναι σύμφωνα με το θέλημά Του. . .»

  Πράγματι, στον Αρχιερέα παραχωρήθηκαν ειδικές αρμοδιότητες, για τον ιερέα ορίστηκε ο κατάλληλος τόπος και στους λευίτες ανατέθηκαν οι ανάλογες διακονίες. Ο λαϊκός είναι υπεύθυνος για τις διατάξεις που αναφέρονται στους λαϊκούς.

  Ο καθένας μας, αδελφοί, ανάλογα με την τάξη, στην οποία βρίσκεται, ας ευχαριστεί τον Θεό και ας έχει αγαθή συνείδηση, να μην υπερβαίνει τους όρους της καθορισμένης διακονίας του.

  Οι Απόστολοι μας κήρυξαν το Ευαγγέλιο που παρέλαβαν από τον Κύριο Ιησού Χριστό. Και ο Ιησούς Χριστός ήταν απεσταλμένος από τον Θεό. Ο Χριστός λοιπόν είναι από τον Θεό και οι Απόστολοι από τον Χριστό. Και τα δύο αυτά έχουν την αρχή τους στο θέλημα του Θεού».

  Ο άγιος Ειρηναίος, δεύτερος Επίσκοπος Λυώνος και ένας από τους μαθητές του αγίου Πολυκάρπου, ο οποίος υπήρξε μαθητής του Αποστόλου Ιωάννου του Θεολόγου, το 180 μ.Χ. έγραψε:

  «Η Εκκλησία, αν και εξαπλώθηκε παντού, σ' ολόκληρο τον κόσμο μέχρι και τα άκρα της γης, έχει παραλάβει από τους Αποστόλους και από τους μαθη-τές τους την πίστη στον ένα Θεό...

  Η Εκκλησία, αφού παρέλαβε αυτήν την πίστη, αν και είναι διεσπαρμένη σ' ολόκληρο τον κόσμο, ακόμη τη φυλάγει ωσάν η Εκκλησία να καταλαμβάνει ένα μόνο σπίτι... Αυτή με ομοφωνία διακηρύττει την Αλήθεια, την διδάσκει και την παραδίδει ωσάν να είχε ένα μόνο στόμα.

  Διότι, ενώ οι γλώσσες του κόσμου είναι ποικίλες, παρ' όλα αυτά, η αυθε-ντία της Παραδόσεως είναι μία και η αυτή. . .

  Ούτε κάποιος από τους κυβερνήτες της Εκκλησίας ανεξάρτητα από τη δύναμή του ή την ευγλωττία του, θα διδάξει διαφορετικά, διότι κανείς δεν είναι υ-περάνω από τον Διδάσκαλο».

  Είναι αφελές να πιστεύουμε, ότι οι άμεσοι διάδοχοι της διδασκαλίας των Αποστόλων, όπως ο άγιος Ιγνάτιος και ο άγιος Ειρηναίος, παρανόησαν τη Χριστιανική Πίστη και τη θεόπνευστη κανονική τάξη της εκκλησιαστικής διακυβέρνησης, που είχαν διδαχθεί.

  Είναι υπερβολικά αλαζονικό να πιστεύουμε ότι εμείς, κάπου δύο χιλιάδες χρόνια αργότερα, έχουμε κάποια καλύτερη αντίληψη του σχεδίου του Θεού για την εκκλησιαστική τάξη από εκείνη που είχαν οι πραγματικοί διάδοχοι των Α-ποστόλων και η δεύτερη γενεά των Χριστιανών Επισκόπων, πολλοί από τους οποίους θυσιάστηκαν για την πίστη τους.

  Αυτό μας ζητούν να πιστέψουμε σε αντίθεση με όλες τις ιστορικές μαρτυρίες εκείνοι οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ο προτεσταντικός, ατομικιστικός, σχισματικός Χριστιανισμός του τύπου: «κάνε όπως έρθουν τα πράγματα», είναι ο Χριστιανισμός της πρώτης Εκκλησίας.

  Σήμερα υπάρχουν κάποιοι, οι οποίοι αψηφούν την ειδική εξουσία που δόθηκε στον Ιάκωβο, τον πρώτο Επίσκοπο των Ιεροσολύμων στον Πέτρο στον Τιμόθεο, καθώς και στους άλλους Αποστόλους και Επισκόπους, που οι ίδιοι χειρο-τόνησαν υποστηρίζοντας ότι αυτό το χάρισμα δόθηκε σε όλους τους πιστούς. Αυτή η αντίληψη υπήρξε η βάση για την αναρχία των Αναβαπτιστών και την ιδιωτικοποίηση της Πίστεως από τους Κουάκερους.

  Ας ακούσουμε και με αυτό να κλείσουμε τον λόγο του Αγίου Μάξιμου, που είναι και η απάντηση σε όσους δεν δέχονται την αποστολική διαδοχή και την ιερά παράδοση:

  «Επιτρέψτε μας», λέγει ο άγιος Μάξιμος, «να ασφαλίσουμε το πρώτο και μεγάλο φάρμακο της σωτηρίας μας. Αναφέρομαι στην υπέροχη κληρονομιά της Πίστεως».

  «Επιτρέψτε την καρδιά και το στόμα μας να ομολογήσουν αυτήν, όπως μας δίδαξαν οι πατέρες» (αγίου Μαξίμου-Επιστολή 12, PG 91, 465).

  «Εμείς δεν ανακαλύπτουμε νέα σχήματα, διότι αυτό είναι κάτι αλαζονικό να το κάνουμε. Είναι το έργο και η εφεύρεση ενός αιρετικού και ταραγμένου νου» (άγιου Μαξίμου-Προς Μαρίνον πρεσβύτερον 19, PG 91, 224-25) Jaroslav Pelican, The Spirit of Eastern Christendom, σ. 20.

  Αν σήμερα τιμάμε τον απόστολο Τιμόθεο αυτό είναι, γιατί:

  Πράγματι υπήρξε μια από τις εκλεκτότερες και συμπαθέστερες φυσιογνωμίες που γνώρισε ο χριστιανικός κόσμος κατά τούς αποστολικούς χρόνους· ακέραιος χαρακτήρας, αποφασιστικός, αταλάντευτος στην πίστη που παρέλαβε και μεταλαμπάδευσε στην Εκκλησία της Εφέσου. Η βιωτή του αποτελεί λαμπρό παράδειγμα και πρότυπο όχι μόνο για τους κληρικούς, αλλά για όλους τους Χριστιανούς κάθε εποχής. Η σεβάσμια μνήμη του αγίου μας δείχνει τον δρόμο της αληθινής ζωής.

  «Με το μαρτύριο του αναδείχθηκε Θαυματουργός Ιερομάρτυρας», μας λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος «τὰ δὲ ὀστὰ καὶ τὰ λείψανα αὺτοῦ δαίμονας ἀπήλαυνεν».

  Και ο Συμεών ο Μεταφραστής τον αποκαλεί: «χορηγὸν θαυμάτων, χαρίτων ταμίαν, θησαυρὸν ἀκένωτον, πλοῦτον μή δαπανώμενον».

  Σεβασμιώτατε,

  Τα εόρτια ονομαστήριά Σας αγγίζουν όλους μας «τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ» της Ιεράς Μητροπόλεώς Σας, τους εντιμότατους άρχοντες, τον πι-στό λαό του Θεού και τον ιερό κλήρο.

  Όλοι μας αποζητούμε αυτήν την αμεσότητα της προσωπικής, λυτρωτικής προσέγγισής Σας, ως πρόσωπα και ως οικογένειες, ως ομάδες εργασίας, ως σχολεία όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης.

  Εόρτια και καρδιακά ευχόμαστε να έχετε υγεία και δύναμη, έτη πολλά, ειρηνικά, καλλίκαρπα.

  Ευκαίρως – ακαίρως, έκτακτα και απροσδιόριστα, αιφνιδιαστικά και εμπερίστατα Σας θέλουμε μαζί μας, οι ιερείς στο Ναό και στο σπίτι μας, οι δάσκαλοι και οι μαθητές στο σχολείο τους, οι πάσχοντες στο κρεβάτι του πόνου τους, οι εργαζόμενοι στον χώρο της εργασίας τους, οι άνεργοι στα στέκια της απελπισίας τους...

  Το πρόσωπό Σας μας εμπνέει· ο λόγος Σας μας ξεκουράζει, η παρουσία Σας είναι πηγή ελπίδας, αισιοδοξίας και ζωής!

  Τα στοιχεία αυτά τα έχουμε κατεξοχήν ανάγκη όλοι μας τους δίσεκτους αυτούς χρόνους της ένδειας, της ανεργίας, της έκπτωσης των αξιών, της νεο-πτωχείας και της πείνας.

  «Ἔχοντες οὖν Ἀρχιερέαν μέγαν διεληλυθότα τοὺς οὐρανοὺς κρατῶμεν τῆς ὁμολογίας» (Ἑβρ. 4,14)

  και λέγομεν:

  «Ἐν πρώτοις μνήσθητι, Κύριε, τοῦ πατρὸς καὶ ἀρχιεπισκόπου ἡμῶν Τιμο-θέου ὃν χάρισαι ταῖς ἁγίαις σου Ἐκκλησίαις ἐν εἰρήνῃ, σῶον, ἔντιμον, ὑγιᾷ, μα-κροημερεύοντα καὶ ὀρθοτομοῦντα τὸν λόγον τῆς σῆς ἀληθείας».

  Αμήν.