Νότια άποψη της Ιεράς Μονής. Στο βάθος φαίνονται τα μεταλλεία της ΛΑΡΚΟ
Η Ιερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου-Πελαγίας βρίσκεται στο Πτώον όρος σε υψόμετρο 560μ. και σε απόσταση ενός περίπου χιλιομέτρου από τα ερείπια του ιερού του Πτώου Απόλλωνος (4ος αι. π.Χ.). Από στοιχεία της τοιχοποιΐας των κάτω χώρων φαίνεται ότι κτίσθηκε και συγκροτήθηκε ως Μονή τον 12ο μ.Χ. αι.

Το Καθολικό, αφιερωμένο στο Γενέθλιο της Θεοτόκου, ανοικοδομήθηκε το 1906 εκ βάθρων επί Ηγουμενίας Αβερκίου Καρύδη (1868-1913). Επίσης την εποχή εκείνη ανακαινίσθηκαν το Ηγουμενείο και άλλοι χώροι. Με την πάροδο του χρόνου οι Πατέρες απεβίωσαν και η Μονή έμεινε εγκαταλελειμμένη από το 1940-1968.
Το 1968 στην ερειπωμένη πλέον Ιερά Μονή εγκαταστάθηκε ολομόναχη η Γερόντισσα Μακρίνα (+2004) η οποία εργάσθηκε πολύ και έκανε σημαντικές για την εποχή της μετατροπές και ανακαινίσεις στα κτίρια της Μονής.

Εσωτερική άποψη της ερειπωμένης δυτικής πτέρυγας το 1968
Εσωτερική άποψη της ερειπωμένης ανατολικής πτέρυγας
Το 1987 ήρθε στην Μονή η σημερινή αδελφότητα με Ηγουμένη τότε την μακαριστή μας Γερόντισσα Φωτεινή (+2007) και τώρα με την Γερόντισσα Σιλουανή.  Ήδη σήμερα έχουν σχεδόν αποπερατωθή οι άνω πτέρυγες, διανοίχθηκε νέος δρόμος, έγιναν απαραίτητα έργα υποδομής, επισκευάσθηκαν η στέγη και ο τρούλος της Εκκλησίας και αγιογραφήθηκε το Καθολικό.

Η ανατολική πτέρυγα μετά την αποπεράτωση
Σχετικά με την ονομασία της Μονής ποικίλλουν οι απόψεις. Μια άποψη είναι ότι οφείλεται σε κάποια Ρωμαία Πελαγία που κατά την παράδοση μόνασε εδώ. Δεύτερη, ότι στο λεκανοπέδιο υπήρχε λίμνη και εμφανίσθηκε η Παναγία στους Ποιμένες ζητώντας να ανασύρουν την εικόνα Της από τα νερά, το πέλαγος, οπότε είναι η Παναγία, η Πελαγία. Τρίτη, για να τονισθή το πέλαγος της αγάπης, των θαυμάτων, των χαρίτων και των δωρεών της Παναγίας μας προς το ανθρώπινο γένος. Τέταρτη, για να διακρίνεται από τα πολλά Μοναστήρια της βοιωτικής γης που είναι αφιερωμένα στην Μητέρα του Θεού.
Σήμερα με την ευλογία του πρώην Μητροπολίτου Θηβών και Λεβαδείας και νυν Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου και την πατρική φροντίδα του Μητροπολίτου και Ποιμενάρχου μας Θηβών και Λεβαδείας κ. Γεωργίου, οι μοναχές αγωνίζονται να συνεχίσουν την Ορθόδοξη Παράδοση με τον ησυχαστικό τρόπο ζωής. Παράλληλα ασχολούνται, κυρίως, με το χρυσοκέντημα και την έκδοση των βιβλίων του Πνευματικού της Μονής, Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου.

Γιά περισσότερες  πληροφορίες μπορεί να δη κανείς την ιστοσελίδα της Ιεράς Μονής στην διεύθυνση www.pelagia.org.gr  ἤ στο ιστορικό της Μονής.
Η αναπαλαιωμένη νότια πτέρυγα
Η αναπαλαιωμένη νότια πτέρυγα
Στοιχεία επικοινωνίας 
Καθηγουμένη Ιεράς Μονής Γενεθλίου της Θεοτόκου : 
μοναχή Σιλουανή
Τηλέφωνα επικοινωνίας : 2261035135 – 6944504297
Αριθμός Fax : 2261039201
Email : pelagia@pelagia.org.gr   και   imgenthe@otenet.gr
URL :  www.pelagia.org.gr
Ώρες για το κοινό : Από την ανατολή έως τη δύση του ηλίου.
Η Ιερά Μονή εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου.
Η αναπαλαιωμένη δυτική πτέρυγα
Πως θα μεταβείτε στη Μονή 
Η Ιερά Μονή βρίσκεται 6 χιλιόμετρα από την Εθνική Οδό Αθηνών-Θεσσαλονίκης
στο 103ο χιλιόμετρο (στάση Ακραίφνιο). 
Βρίσκεται σε υψόμετρο 560 μέτρων. 
Ο δρόμος είναι ανηφορικός-ασφαλτοστρωμένος.