«Εις όρος υψηλόν».

Του Σεβ. Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

Μιλώντας ο θεόπτης πατέρας της Εκκλησίας, Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, για το γεγονός της φρικτής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού, δεν παραλείπει να εγκωμιάσει ταυτόχρονα και το όρος Θαβώρ, που δέχτηκε αυτήν τη μεγάλη ευλογία. Το παρουσιάζει να χαίρεται, να ευφραίνεται και συγχρόνως να συναγωνίζεται κατά κάποιο τρόπο τον ουρανό. «Τώρα το όρος Θαβώρ χαίρεται πολύ και ευφραίνεται, αυτό το άγιο και θεϊκό όρος...με την ύψωσή Του στα ύψη του ουρανού. Διότι συναγωνίζεται κατά κάποιο τρόπο ως προς την χάρη με τον ουρανό. Διότι σ’ Εκείνον οι Άγγελοι δεν έχουν το σθένος να κρατήσουν το βλέμμα τους προς Αυτόν...ενώ σ’ αυτό το όρος οι πρόκριτοι των Αποστόλων Τον βλέπουν να αστράφτει με τη βασιλική Του δόξα. Σ’αυτό το όρος βεβαιώνεται η ανάσταση των νεκρών και αναδεικνύεται ο Χριστός Κύριος νεκρών και ζώντων, παρουσιάζοντας δίπλα Του από τους νεκρούς τον Μωυσή και φέρνοντας ως μάρτυρα και τον Ηλία, που δεν απέθανε, αλλά ανελήφθη και ζει».

1. «Όρος υψηλόν»

Έτσι το ονομάζει ο Ιερός Ευαγγελιστής Ματθαίος : «παραλαμβάνει ο Ιησούς τον Πέτρον και Ιάκωβον και Ιωάννην τον αδελφόν αυτού και αναφέρει αυτούς εις όρος υψηλόν κατ’ιδίαν» (Ματθ. 17, 1).
Έτσι το χαρακτηρίζουν οι υμνογράφοι της Εκκλησίας μας : «Εις όρος υψηλόν, μεταμορφωθείς ο Σωτήρ, τους κορυφαίους έχων των Μαθητών, ενδόξως εξέλαμψας» (Στιχηρά Κεκραγάρια Εσπερινού Μεταμορφώσεως).

Η κορυφή του υψώνεται μόλις 400 μέτρα πάνω από τη θάλασσα και είναι αρκετά χαμηλή σε σχέση με τις κορυφές των άλλων ορέων της Ιουδαίας. Γιατί άρα το «υψηλόν»; Γιατί ο χαρακτηρισμός αυτός του Ιερού Ευαγγελιστού, των θεοφόρων Πατέρων και των θεοπνεύστων ιερών υμνογράφων;

Καλείται «υψηλόν», γιατί δεν είναι δυνατόν στον κάθε άνθρωπο και μάλιστα σ’αυτόν που δεν έχει καθαρθεί από τα πάθη, δεν έχει νεκρώσει τον παλαιό άνθρωπο μαζί με τις επιθυμίες, κατά την έκφραση του Αποστόλου των εθνών Παύλου, σ’αυτόν που δεν έχει αρθεί από τα γήινα και επίπεδα προς εκείνα τα ουράνια, να γίνει θεατής της δόξης του Θεού. Είναι χαρακτηριστική δε η προτροπή των ιερών υμνογράφων : «Δεύτε νυν την κρείτονα, αλλοιωθέντες αλλοίωσιν, ... εν όρει προσβήναι, Θεού τω αγίω, την αναλλοίωτον Χριστού, δόξαν αστράπτουσαν κατοπτεύσοντες» (Στιχηρά Εσπερινού 5ης Αυγούστου). Και ένας άνθρωπος που δεν έχει απαλλαγεί από το πνεύμα του κόσμου, την αμαρτία και την υλοφροσύνη, δεν είναι δυνατόν να φθάσει στην κατάσταση εκείνη να δεχτεί την άκτιστη χάρη του Θεού.

Είναι ο νους μας καθαρός; Είναι τότε νους Χριστού (Α’Κορ. β, 16).
Είναι η ζωή μας αντιγραφή του Χριστού; Τότε μπορούμε και εμείς να επαναλαμβάνουμε μαζί με τον Απόστολο Παύλο «ζω δε ουκέτι εγώ, ζει δε εν εμοί Χριστός». Πόσο χαρακτηριστικός είναι ο λόγος του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου προς τους κατοίκους της Εφέσου : «Προσέχετε να μην σας εξαπατήσει κάποιος ... επειδή είσαστε ενωμένοι με τον Θεό. Οι σαρκικοί είναι αδύνατο να πράττουν τα πνευματικά, το ίδιο και οι πνευματικοί να πράττουν τα σαρκικά. Όπως ακριβώς και αυτός που πιστεύει να ζει με απιστία, και αυτός που είναι άπιστος να ζει σύμφωνα με τα της πίστεως ... Να θυμάστε ότι είσαστε όλοι συνοδοιπόροι, θεοφόροι και ναοφόροι, χριστοφόροι, αγιοφόροι, ζώντας κατά πάντα σύμφωνα με τις εντολές του Χριστού.»

2. «Όρος υψηλόν»

Αυτή η φράση του Ιερού Ευαγγελιστού και των Αγίων της Εκκλησίας μας περικλείει ένα μεγάλο και θεολογικό περιεχόμενο. «Όρος υψηλόν» και συγχρόνως υψηλός και ο βίος του Χριστιανού. Βρίσκεται σε μία διαρκή άνοδο από τα χαμηλά και στοιχειώδη προς τα ανώτερα και πνευματικά. Ο στόχος του είναι να φθάσει και να γίνει «εις άνδραν τέλειον, εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού» (Εφ. 4,13). «Να κινείσαι διαρκώς και σύντομα πάντα να γίνεσαι νέος. Κι αν αμαρτήσεις να μετανοείς. Αν πετυχαίνεις το σωστό να πετυχαίνεις την αύξησή του», θα συστήσει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (ΕΠΕ 5,232). Για το χριστιανό πάντα υπάρχει κάτι καινούριο και κάθε επιτυχία διαδέχεται την άλλη. Πάντα υπάρχει μια υψηλότερη κορυφή που τον καλεί και τον μαγνητίζει. Και αυτή η πνευματική άνοδος για τον κάθε αθλητή του Χριστού είναι πηγή ανεξάντλητης χαράς και ευτυχίας που πάντα ζητά κάτι το ανώτερο χωρίς ποτέ να χορταίνει. Είναι δρόμος προς την τελείαν και ατέλεστον τελειότητα κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Σιναΐτη (Κλίμακα, Λόγος 29).

Γι’αυτό αυτή η γιορτή δεν είναι μόνο μία αποκάλυψη του τί είναι ο Θεός, αλλά και του τί είμαστε εμείς. Είναι μία αποκάλυψη της κατά φύσιν ανθρώπινης καταστάσεως και της πρωταρχικής ωραιότητος της φύσεώς μας, όπως ήταν στον Παράδεισο πριν από την πτώση. Μας το τονίζει ιδιαίτερα ο ιερός υμνογράφος : «έδειξε το αρχέτυπον κάλλος της εικόνος εν ανθρωπίνη αναλαβών ουσία» (απόστιχα εορτής Μεταμορφώσεως). Η μεταμόρφωση του Χριστού είναι έτσι η γιορτή της καταστάσεως της αγιότητος.

Δεύτε αναβώμεν εις το όρος Κυρίου και εις τον οίκον του Θεού ημών.
Φωτί προσλάβομεν φως και μετάρσιοι γενόμενοι τω πνεύματι, Τριάδα ομοούσιον υμνήσωμεν εις τους αιώνας. (Δοξαστικό Λιτής).
Αυτός ουν Φιλάνθρωπε Χριστέ ο Θεός, και ημάς καταύγασον, εν τω φωτί της απροσίτου σου δόξης, και αξίους ανάδειξον κληρονόμους, της ατελευτήτου Βασιλείας σου, ως υπεράγαθος. (Στιχηρό Λιτής)