Το τελευταίο μάθημα
του Ελεύθερου
Πανεπιστημίου
της Ιεράς
Μητροπόλεως
Κερκύρας.
Με επιτυχία και με μεγάλη συμμετοχή έγινε την Δευτέρα 18 Μαΐου 2015 το πέμπτο και τελευταίο μάθημα του Ελεύθερου Πανεπιστημίου που διοργάνωσε για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά η Ιερά Μητρόπολις Κερκύρας. Η εκδήλωση έγινε στο Πνευματικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως και εισηγητής ήταν ο Πρωτ. Νικόλαος Λουδοβίκος, καθηγητής και διευθυντής σπουδών στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο τουCambridgeκαι ερευνητής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Winchester.
Το θέμα του μαθήματος ήταν «Προσωπική και συλλογική ταυτότητα στα όρια της θεολογίας της Εκκλησίας». Ο εισηγητής επεσήμανε ότι σε αντίθεση με την ψυχωτική ταυτότητα της εποχής μας, η οποία δίνει απάντηση στο «ποιος είμαι;» με βάση το «ποιος θα ήθελα να είμαι;» και εκλαμβάνει την απάντηση αυτή ως πραγματική, η ορθόδοξη θεολογία συνδέει τον άνθρωπο με τον Θεό και τον καθιστά συνδημιουργό του κόσμου και της ζωής. Η ταυτότητα που δίνει η Ορθοδοξία στον άνθρωπο ισορροπεί από την μία στο προσωπικό και από την άλλη στο συλλογικό. Η ορθόδοξη ασκητικότητα βοηθά τον άνθρωπο να προχωρήσει από τη φιλαυτία στην φιλαδελφία, να συνειδητοποιήσει ότι ταυτότητα σχηματίζει μέσα από την κοινωνία και τη συνύπαρξη με τον άλλο.
Ο δρόμος αυτός ξεκινά από τη σχέση με το Θεό, η οποία χαρακτηρίζεται από μία διαλογική αμοιβαιότητα. Ο Θεός διαλέγεται με τον άνθρωπο, μας μιλά αλλά την ίδια στιγμή και μας ακούει και περιμένει να μας ακούσει. Ο Θεός μάς αγαπά για τον εαυτό μας, γίνεται ο Θεός μας, νοηματοδοτεί τη ζωή μας και δέχεται την αγάπη μας. Διαμορφώνεται έτσι μία ταυτότητα η οποία δεν στηρίζεται στην παθητικότητα της αποδοχής από την πλευρά μας του ελέους του Θεού, αλλά στην δική μας αντιπροσφορά.
Η ταυτότητα του ορθοδόξου αποτελεί την απάντηση στην κρίση ταυτότητας την οποία διέρχεται ο δυτικός άνθρωπος, ακριβώς διότι στηρίχτηκε σε προβληματικές βάσεις. Σήμερα οι ταυτότητες πάσχουν διότι δεν μπορούνε να βρούνε ισορροπία ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό. Έτσι οδηγούνε τις κοινωνίες σε έναν ανταγωνισμό χωρίς οίκτο (καπιταλισμό) ή σε μία ψευδαίσθηση ισότητας, η οποία όμως στηρίζεται μόνο στην ύλη και στον προκαθορισμό από την πλευρά του κράτους των δικαιωμάτων του ανθρώπου και δεν επιτρέπει την ελευθερία (μαρξισμός). Ο σπουδαίος κοινωνιολόγος Νόμπερτ Ελίας αναφέρει ότι ο δυτικός άνθρωπος σήμερα θέλει να φτιάξει ταυτότητα μόνος του και στηρίζεται στο αξίωμα «welessI» (χωρίς εμείς ΕΓΩ). Από την άλλη, οι ταυτότητες σήμερα έρχονται από το παρελθόν και γι’ αυτό λειτουργούν στο επίπεδο του φανταστικού. Δεν διαλέγονται με το σήμερα, αλλά ζητούν να μας μεταφέρουν σε μία εποχή που δεν είναι δική μας. Για παράδειγμα ο σύγχρονος Έλληνας θέλει να επιβεβαιωθεί ιστορικά με το να γίνει Πλάτωνας, Καποδίστριας, Μάξιμος Ομολογητής, χωρίς ούτε να γνωρίζει τι συνεισέφεραν οι σπουδαίες αυτές προσωπικότητες στην ιστορία του κόσμου και χωρίς να συνειδητοποιεί ότι η εποχή μας δεν έχει ανάγκη από Πλάτωνες και Καποδίστριες και Μάξιμους, αλλά από ανθρώπους που θα αντλήσουν νοήματα και μηνύματα από το παρελθόν και θα τα προσαρμόσουν στην πορεία του σήμερα. Μπορούμε να συνδιαμορφώσουμε την ιστορία του κόσμου αν γίνουμε λίγο Πλάτωνες, λίγο Καποδίστριες, λίγο Μάξιμοι Ομολογητές, αλλά κυρίως αν συνειδητοποιήσουμε τις ρίζες και τις αξίες που ενυπάρχουν στο συλλογικό ασυνείδητό μας και πάψουμε να έχουμε είτε ένα πνεύμα δήθεν ανωτερότητας και περιφρόνησης προς τη Δύση είτε ένα σύμπλεγμα μειονεξίας και άκριτου μιμητισμού του δυτικού εκσυγχρονισμού.
Ο π. Νικόλαος έκλεισε την εισήγησή του επισημαίνοντας ότι το παρελθόν δεν μπορεί να φτιάξει τώρα χωρίς την κοινωνία με τον Άκτιστο Θεό, όπως η ορθόδοξη παράδοση μάς δείχνει. Στην ορθόδοξη ταυτότητα έγκειται η ελπίδα όλων μας για έναν κόσμο διαφορετικό.
Σε χαιρετισμό του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος επεσήμανε την ανάγκη να θυμηθούμε ότι η ταυτότητα του νεοέλληνα περνά μέσα από την σύνδεση με την Εκκλησία και την ορθόδοξη θεολογία, υπενθυμίζοντας τον αγώνα του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου να μην αποσυνδεθεί ο Ελληνισμός από την Ορθοδοξία και να νοηματοδοτηθεί διαφορετικά η ζωή μας, πέρα από τον καταναλωτισμό και την ταύτισή μας με το ατομοκεντρικό δυτικό πρότυπο, ευχαριστώντας τον ομιλητή για την πλούσια σε περιεχόμενο ομιλία του.
Στη συνέχεια έγινε ένας ζωντανός διάλογος με ενδιαφέροντα ερωτήματα.
Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από την Ένωση Χριστιανών Επιστημόνων.
Αναρτήσεις
