Ἅγιος Αἰμιλιανὸς ὁ Μάρτυρας, Ἅγιοι Παῦλος, Οὐαλεντίνη καὶ Θέη (ἢ Θόη) οἱ Μάρτυρες και ο Ὅσιος Παμβῶ, 18 Ιουλίου.

Γεννήθηκε στὸ Δορόστολο τῆς Θρακικῆς Μοισίας, τότε ποὺ αὐτοκράτορας ἦταν ὁ Ἰουλιανὸς ὁ Παραβάτης.

Ἦταν δοῦλος σὲ ἕνα σκληρὸ καὶ φανατικὸ εἰδωλολάτρη (ἄλλες πηγὲς ἀναφέρουν ὅτι ἦταν γιὸς τοπικοῦ ἀξιωματικοῦ ὀνόματι Σαββατιανοῦ), ποὺ ὅταν ἔμαθε ὅτι ὁ Αἰμιλιανὸς πίστευε στὸ Χριστό, ἐξοργίστηκε τόσο πολύ, ὥστε ἀφοῦ τὸν ἔβρισε μὲ τὰ πιὸ χυδαία λόγια, ἔπειτα τὸν μαστίγωσε ἀνελέητα. Βέβαια, τοῦ ἐπεσήμανε ὅτι, ἂν συνεχίσει νὰ εἶναι χριστιανός, θὰ πάθαινε πολὺ χειρότερα. Ἀλλὰ οἱ τιμωρίες καὶ οἱ ἀπειλές, ἀντὶ νὰ κάμψουν τὸ φρόνημα τοῦ Αἰμιλιανοῦ, φούντωσαν περισσότερο τὴ φλόγα τῆς πίστης του στὸ Χριστό.

Μάλιστα τὴν ἑπόμενη μέρα πῆγε σὲ εἰδωλολατρικὸ ναό, ὅπου μὲ σφυρὶ συνέτριψε ὅλα τὰ ἀγάλματα ποὺ ἦταν μέσα στὸ χῶρο αὐτό. Ἐξοργισμένοι οἱ εἰδωλολάτρες ἱερεῖς, τὸν συνέλαβαν καὶ τὸν παρέδωσαν νὰ δικαστεῖ.

Ὅταν πληροφορήθηκε τὸ γεγονὸς αὐτὸ ὁ κύριος τοῦ Αἰμιλιανοῦ, ἀμέσως ἔτρεξε στὸ κριτήριο, ὅπου, ἀφοῦ ἔβρισε τὸν Αἰμιλιανὸ γιὰ τὴν πράξη του, ἔπειτα διέταξε νὰ ἀρνηθεῖ χωρὶς ἀντίρρηση τὸ Χριστό. Ὁ Αἰμιλιανὸς χαμογελώντας ἀπάντησε στὸν κύριό του: «Μπορεῖς νὰ διατάξεις ὅτι θέλεις, θὰ σὲ ὑπακούσω, ἀλλὰ ἡ πίστη μου εἶναι ἐκτὸς τῶν δικαιωμάτων σου. Ὡς πρὸς αὐτὴν ἕνα καὶ μόνο Κύριο ἀναγνωρίζω, τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Αὐτὸς εἶναι ὁ μέγας καὶ παντοτινός μου Κύριος, ποὺ ἐξουσιάζει τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχή μου, καὶ ποτὲ δὲ θὰ τὸν ἀρνηθῶ». Ὁ εἰδωλολάτρης ἄρχοντας μὲ μίσος χαστούκισε τὸν Αἰμιλιανό.
Ἔπειτα, ἀφοῦ τὸν βασάνισαν, τὸν ἔριξαν στὴ φωτιά, τὸ δὲ λείψανο τοῦ Ἁγίου, κήδεψε μεγαλοπρεπῶς ἡ γυναίκα τοῦ ἄρχοντα εἰδωλολάτρη, ποὺ ἦταν κρυπτοχριστιανή.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς προσφορὰ καὶ ὁλοκάρπωμα θεῖον, διὰ πυρὸς προσενεχθεὶς τῷ Δεσπότῃ, τοῖς ὄμβροις τῶν χαρίτων σου εὐφραίνεις νῦν ἡμᾶς· πῦρ γὰρ τὸ οὐράνιον, τῇ ψυχῇ περιφέρων, ὥσπερ αὔραν ἔφερες, τὴν κατάφλεξιν Μάρτυς. Ἀλλὰ μὴ παύσῃ πάντοτε φρουρεῖν, τοὺς σὲ τιμῶντας, Αἰμιλιανὲ ἔνδοξε.

Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ Ὑπερμάχῳ.

Ὡς εὐσεβείας στηλογράφημα θεόγλυπτον

Τῆς ἀσεβείας καθαιρέτης ἀναδέδειξαι

Τὰ σεβάσματα συντρίψας τῆς ἀπωλείας.

Ἀλλ’ ὡς ἔμπλεως τῆς θείας ἀγαπήσεως

Ὡς χρυσὸς ἐν τῷ πυρὶ εὑρέθης δόκιμος·
Ὅθεν κράζομεν, χαίροις Μάρτυς ἀήττητε.

Μεγαλυνάριον.
Ἴαμα ὡς δρόσος ἑωθινή, εὐσεβέσιν ὤφθη, ἡ σὴ ἄθλησις ἐν πυρί· δι’ αὐτῆς γὰρ Μάρτυς, τῷ κόσμῳ διαπνέεις, ὦ Αἰμιλιανὲ τὰς θείας χάριτας.

Καὶ οἱ τρεῖς γεννήθηκαν στὴν Αἴγυπτο, ἀδέλφια μεταξύ τους καὶ παιδιὰ γονέων χριστιανῶν.

Μαρτύρησαν στὴ Διοκαισάρεια, ὅπου συνελήφθησαν ἀπὸ τὸν ἄρχοντα Φιρμιλιανὸ καὶ προσκλήθηκαν ν’ ἀρνηθοῦν τὸ Χριστό. Ἀλλὰ αὐτοὶ ὁμολόγησαν μεγαλόφωνα τὴν πίστη τους καὶ δήλωσαν ὅτι ἦταν ἕτοιμοι καὶ γιὰ φυλακὴ καὶ γιὰ βασανιστήρια καὶ γιὰ μύριους θανάτους.

Καὶ ἡ μὲν Οὐαλεντίνα καὶ ἡ Θόη, νεαρὲς κοπέλες πάνω στὸ ἄνθος τῆς ἡλικίας τους, πέθαναν ἀφοῦ τὶς ἔριξαν μέσα στὴ φωτιά. Προηγουμένως ὅμως, οἱ δήμιοι, ξέσχισαν τὶς σάρκες τους μὲ σιδερένια ὄργανα.
Ὁ δὲ Παῦλος, ἀφοῦ ἀπηύθυνε λίγες λέξεις στὰ πλήθη γιὰ τὴν διὰ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ σωτηρία καὶ ἀγάπη, ἔλαβε καὶ αὐτὸς μαρτυρικὸ τέλος διὰ ἀποκεφαλισμοῦ.

Στάθηκε στόλισμα τῶν ἀσκητῶν τοῦ ὄρους τῆς Νιτρίας καὶ ἦταν σύγχρονος τῆς Ἅγιας Μελάνης καὶ τοῦ Ἁγίου Ἰσιδώρου.

Ὁ Ὅσιος Παμβῶ ἦταν μεγάλος σὲ ὅλα του. Στὴν εὐσέβεια, στὴν ὁμιλία, στὴ σιωπή, στὴ συμβουλή, στὴν ἐπιείκεια, στὴν αὐστηρότητα, στὴν πείρα, στὴ γνώση, στὴ σοφία, στὴν ἁπλότητα καὶ γενικὰ παντοῦ.

Ἀνέδειξε θαυμάσιους μαθητές, ὅπως τὸν ἐπίσκοπο Διόσκορο, τὸν Ἄμμωνα καὶ τὸν Ἰωάννη, τὸν ἀνεψιὸ τοῦ Δρακοντίου. Ἐνῶ ἦταν πάντοτε ἐγκρατὴς καὶ σκληραγωγημένος, εἶχε ὑγεία ἀκμαία καὶ στὴ ζωή του δὲν ἀρρώστησε καθόλου.
Ὁ θάνατός του ὑπῆρξε ὄχι μόνο ἥσυχος καὶ ἀνώδυνος, ἀλλὰ καὶ εὐχάριστος, πρὸς τὸν οὐράνιο Πατέρα. Τὸν κήδευσαν τὰ πνευματικὰ του παιδιά, δοξολογώντας τὸν Θεό, ποὺ τοὺς ἀξίωσε νὰ διδαχτοῦν ἀπὸ τὸν μεγάλο αὐτὸ ἀσκητή.