Ο Άγιος Νεομάρτυρας Ιωάννης ο Κύπριος

Ο Κύπριος Άγιος Ιωάννης ο Νεομάρτυρας είναι ένας σχεδόν άγνωστος σε όλους άγιος της Κύπρου. Στην Ιερά Μονή Ξηροποτάμου υπάρχει τοιχογραφία όπου παριστάνεται ο άγιος ως αγένειος νέος ο οποίος κρατεί στο χέρι του Σταυρό. Επιγραφή στην τοιχογραφία αυτή μας πληροφορεί πως ο «Ιωάννης ο Κύπριος» μαρτύρησε τον Οκτώβριο του 1745 κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Αν και στη Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια αναφέρεται ότι δεν υπάρχει τίποτε άλλο γνωστό για τη ζωή του, εντούτοις στο βιβλίο του Συμεών Παχαλίδη «Εις Ματρύριον τοις Ένθεσι», Θεσσαλονίκη, 2011, αναφέρεται ότι ο Νεομάρτυρας Ιωάννης ο Κύπριος ήταν γνωστός στον Πατριάρχη Σωφρόνιο Β' ο οποίος καταγόταν από το Χαλέπι της Συρίας. Ο Πατριάρχης Σωφρόνιος Β' γνώρισε τον Ιωάννη τον Κύπριο κατά τη διάρκεια της Αρχιερατείας του στην Μητρόπολη Πτολεμαΐδος (προφανώς της Παλαιστίνης αφού μετέπειτα, το 1771 εξελέγη Πατριάρχης Ιεροσολύμων, πριν την εξέλιξή του ως Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως το 1775).
Εκείνο που κάνει αυτή την πληροφορία άκρος ενδιαφέρον είναι ότι ο Πατριάρχης Σωφρόνιος Β' όχι απλά γνώριζε τον Ιωάννη τον Κύπριο, αλλά μάλιστα προέβη και στην συγγραφή του Μαρτυρίου του, κατόπιν σχετικού αιτήματος, του φιλικά συνδεδεμένου με αυτόν Κεσαρείου Δεπόντε. Το Μαρτύριο κατακλείεται με μία προσωπική επίκληση του Σωφρονίου προς το νεομάρτυρα, όπου αποκαλύπτεται και η σχέση πνευματικής πατρότητας με τον Ιωάννη· «Ενθυμήσου, άγιε, την εν πνεύματι υιϊκήν σχέσιν, ην είχες προς την εμήν ευτέλειαν, όταν πολλάκις σε επαρηγορούσα κα ενουθέτουν».
Πριν προχωρήσουμε να εξηγήσουμε ποιος ήταν ο Κεσάριος Δεπόντε και τί σχέση είχε με τον Ιωάννη τον Κύπριο, θα πρέπει να σταθούμε στα πιο πάνω γιατί μέσα από αυτές τις πληροφορίες που παίρνουμε μαθαίνουμε ότι ο Νεομάρτυρας Ιωάννης ο Κύπριος ζούσε στη Πτολεμαΐδα της Παλαιστίνης και ότι ο Σωφρόνιος Β' ήταν ο πνευματικός του πατέρας. Είναι επίσης πολύ πιθανόν ότι ο Ιωάννης Μαρτύρησε στην ίδια αυτή πόλη, που λίγα χρόνια αργότερα, το 1752, Μαρτύρησε και ένας άλλος Κύπριος, ο Νεομάρτυρας Γεώργιος. Αυτό όμως που δεν μαθαίνουμε από το βιβλίο του Συμεών Παχαλίδη είναι το πού βρίσκεται η σημαντική αυτή συγγραφή του Σοφρωνίου Β' για το Μαρτύριο του Ιωάννη, έτσι ώστε να γνωρίσουμε από τα γραφόμενά του όλη την ιστορία του Κυπρίου αυτού Νεομάρτυρα που σήμερα είναι άγνωστη.
Ας πάμε τώρα στον Κεσάριο Δεπόντε και τη σχέση του με όλο αυτό το θέμα. Ο Καισάριος Δαπόντες (1713 - 1784) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες στιχουργούς και χρονογράφους του 18ου αιώνα. Το όνομά του ήταν Κωνσταντίνος αλλά το 1753, απογοητευμένος από τα εγκόσμια αποφάσισε να ακολουθήσει τον μοναχικό βίο. Πήρε το όνομα Καισάριος και προσεχώρησε στη Μονή Ξηροποτάμου στο Άγιον Όρος. Τα επόμενα χρόνια περιόδευσε σε περιοχές της Ελλάδας και στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες για να συγκεντρώσει χρήματα για τη Μονή. Όταν επέστρεψε έκτισε με τα χρήματα που συγκέντρωσε το καθολικό της Μονής και ανάλαβε επίσης και όλο το πρόγραμμα της εικονογράφησης του. Η τοιχογράφηση παρουσιάζει την ιδιάζουσα πρωτοτυπία να περιλαμβάνει στη θεματογραφία της, εκτός των γνωστών προσώπων και σκηνών του συνηθισμένου αγιογραφικού κύκλου, και έναν μεγάλο αριθμό νεομαρτύρων. Στην τοιχογράφηση του καθολικού εικονίζονται συνολικά 84 νεομάρτυρες. Ένας από αυτούς είναι και ο Νεομάρυρας Ιωάννης ο Κύπριος, του οποίου το Μαρτύριο, όπως είδαμε πιο πάνω, ο Καισάριος Δαπόντες γνώριζε από πρώτο χέρι μέσω του Πατριάρχη Σωφρόνιου Β'. Μάλιστα, το Μαρτύριο του Ιωάννη θα τον είχε συνεπάρει τόσο πολύ, που γι' αυτό το λόγο ζήτησε από τον Σωφρόνιο να το συγγράψει. Χάρη στο Καισάριο Δαπόντες έχουμε την εικόνα του Νεομάρτυρα σήμερα στη Μονή Ξηροποτάμου. Αυτό όμως που δεν έχουμε είναι ο βίος και το Μαρτύριο του, και για να το έχουμε αυτό, θα πρέπει κάποιος από τους πολλούς μας θεολόγους να ψάξει και να βρει τη συγγραφή του Μαρτυρίου του από το Πατριάρχη Σωφρόνιο Β'. Μέχρι τότε ο Άγιος Νεομάρτυρας Ιωάννης ο Κύπριος θα εξακολουθεί να παραμένει άγνωστος στον κόσμο.

NOCTOC

από :   Εδώ