Ἡ
ἱερὰ εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς «Γεροντίσσης» φυλάσσεται μὲ εὐλάβεια στὴ
μονὴ Παντοκράτορος τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Εἶναι ἀντίγραφο τῆς ψηφιδωτῆς
εἰκόνος τῆς Παναγίας Γοργοεπηκόου, ποὺ βρισκόταν στὴ μονὴ Παντοκράτορος
τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ἡ ἐπωνυμία «Γερόντισσα» ἀποδόθηκε ὕστερα ἀπὸ ἕνα
θαῦμα τῆς Παναγίας. Τὴν ἐποχὴ κατὰ τὴν ὁποία ἐπιτελέσθηκε τὸ θαῦμα, ὁ
ἡλικιωμένος ἡγούμενος ποὺ μετροῦσε τὶς τελευταῖες ὧρες τῆς ζωῆς του,
ζήτησε νὰ κοινωνήσει τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Γι’ αὐτὸ παρακάλεσε τὸν
ἱερέα ποὺ λειτουργοῦσε ἐκείνη τὴν ἡμέρα νὰ συντομεύσει τὴν Θεία
Λειτουργία, ὥστε νὰ προλάβει νὰ κοινωνήσει. Ὁ ἐφημέριος ὅμως τῆς μονῆς
δὲν ὑπάκουσε. Τότε ἀκούσθηκε ἡ φωνὴ τῆς Παναγίας, ποὺ τὸν πρόσταξε νὰ
τελειώσει γρήγορα τὴν Θεία Λειτουργία γιὰ νὰ προλάβει νὰ κοινωνήσει ὁ
γέροντας ἡγούμενος. Ἔτσι κι ἔγινε. Μόλις ὁ γέροντας κοινώνησε, κοιμήθηκε
μὲ εἰρήνη καὶ ἀπὸ τότε ἡ εἰκόνα ἔλαβε τὴν προσωνυμία «Γερόντισσα».
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς
Μήτηρ φιλεύσπλαγχνος, Χριστοῦ τοῦ πάντων Θεοῦ, Γερόντισσα πέφηνας, ἐν
συμπαθείᾳ πολλῇ, ἡμῶν Ἀειπάρθενε. Ὅθεν ὑπὸ τὴν σκέπην τῆς θερμῆς σου
πρεσβείας, σπεύδοντες καθ’ ἑκάστην, εὐλαβῶς σοι βοῶμεν· Χαῖρε
Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ.
Κοντάκιον. Ἦχος β’. Τοῖς τῶν αἱμάτων σου.
Ὡς
Γεροντίσσῃ ἡμῶν σοι προσπίπτομεν, καὶ ἰσχυρᾷ προστασίᾳ Πανάμωμε. Ἀλλ’ ὦ
τοῦ Θεοῦ Μῆτερ Ἄχραντε, μὴ διαλίπῃς ἀεὶ προστατεύουσα, ἡμῶν ἐν
κινδύνοις καὶ θλίψεσι.
Μεγαλυνάριον.
Χάριν
ἀναβλύζει ἡ σὴ Εικών, καὶ παραμυθίας, Θεοτόκε τὸν γλυκασμόν, τοῖς ἐν τῇ
πικρίᾳ, παθῶν συνεχομένοις, Γερόντισσα καὶ πόθῳ σὲ μεγαλύνουσι.