του π. Αντωνίου Χρήστου
Αγαπητοί Αναγνώστες Χριστός Ανέστη! Αρκετές φορές ακούμε και πληροφορούμαστε στην Εκκλησία για μεγάλους ευεργέτες και δωρητές, που προσφέρουν μεγάλα ποσά για να ενεργηθούν Ιεροί Ναοί. Οπωσδήποτε υπάρχει ένας σεβασμός και μια ευγνωμοσύνη προς τα πρόσωπα εκείνα που προβαίνουν σε αυτή την δωρεά, ιδιαίτερα από τους Ενορίτες που ανήκει ο Ναός που ενεργήθηκε. Όμως υπάρχει στο ευρύτερο «κοσμικό» περιβάλλον ένας «σκανδαλισμός» και μια απογοήτευση, ότι τα χρήματα θα μπορούσαν να δοθούν σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη κτλ. Είναι έτσι τα πράγματα; Ακολουθήστε μας και στο σημερινό μας άρθρο.
Πριν μιλήσουμε για τους δωρητές της Εκκλησίας, οφείλουμε να μιλήσουμε για τον ίδιο τον Θεό, ο οποίος είναι ο μόνος και ο ουσιαστικός φιλάνθρωπος και δωρητής του κόσμου, του ανθρώπου αλλά και όλης της κτίσης μέχρι το τελευταίο αστέρι και γαλαξία, μέχρι το άτομο και το κύτταρο! Η αγάπη και οι ευεργεσίες Του Θεού, είναι ο τρόπος ύπαρξής Του, αλλά αποτελούν και μυστήριο και οι βουλές Του είναι ανεξιχνίαστες. Οι δωρεές Του Κυρίου πολλές είναι ορατές, οι περισσότερες όμως είναι κρυφές και αόρατες, τις οποίες τις συνειδητοποιούμε αρκετά αργότερα από τότε που διαπράχθηκαν, αλλά η πνευματική μας ανωριμότητα μας έκανε «τυφλούς» να τις συνειδητοποιήσουμε.
Ο Απόστολος Παύλος στην προς Εφεσίους επιστολή, μεταξύ άλλων σχετικώς αναφέρει: «Ἑνὶ δὲ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ. διὸ λέγει· ἀναβὰς εἰς ὕψος ᾐχμαλώτευσεν αἰχμαλωσίαν καὶ ἔδωκε δόματα τοῖς ἀνθρώποις. τὸ δὲ ἀνέβη τί ἐστιν εἰ μὴ ὅτι καὶ κατέβη πρῶτον εἰς τὰ κατώτερα μέρη τῆς γῆς; ὁ καταβὰς αὐτός ἐστι καὶ ὁ ἀναβὰς ὑπεράνω πάντων τῶν οὐρανῶν, ἵνα πληρώσῃ τὰ πάντα. καὶ αὐτὸς ἔδωκε τοὺς μὲν ἀποστόλους, τοὺς δὲ προφήτας, τοὺς δὲ εὐαγγελιστάς, τοὺς δὲ ποιμένας καὶ διδασκάλους, πρὸς τὸν καταρτισμὸν τῶν ἁγίων εἰς ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ, ἵνα μηκέτι ὦμεν νήπιοι, κλυδωνιζόμενοι καὶ περιφερόμενοι παντὶ ἀνέμῳ τῆς διδασκαλίας, ἐν τῇ κυβείᾳ τῶν ἀνθρώπων, ἐν πανουργίᾳ πρὸς τὴν μεθοδείαν τῆς πλάνης, ἀληθεύοντες δὲ ἐν ἀγάπῃ αὐξήσωμεν εἰς αὐτὸν τὰ πάντα, ὅς ἐστιν ἡ κεφαλή, ὁ Χριστός, ἐξ οὗ πᾶν τὸ σῶμα συναρμολογούμενον καὶ συμβιβαζόμενον διὰ πάσης ἁφῆς τῆς ἐπιχορηγίας κατ᾿ ἐνέργειαν ἐν μέτρῳ ἑνὸς ἑκάστου μέρους τὴν αὔξησιν τοῦ σώματος ποιεῖται εἰς οἰκοδομὴν ἑαυτοῦ ἐν ἀγάπῃ.» (Εφ. 4, 7-16). Δηλαδή με απλά λόγια : Στον καθένα δε από εμάς δόθηκε η χάρις, τα χαρίσματα και οι δωρεές, σύμφωνα με το μέτρο, με το οποίο δικαίως και σαφώς μοιράζει ο Χριστός τις δωρεάς Του. (Ας μη υπάρχουν, λοιπόν, ζηλοφθονίες μεταξύ σας, διότι τα χαρίσματα είναι δώρα του Θεού, δια την εξυπηρέτηση όλων). Ακριβώς, διότι ο Χριστός ο ίδιος διανέμει τα χαρίσματα, (στον ψαλμ.67,στιχ.19,τον οποίον ελευθέρως αποδίδει ο Παύλος) λέγει η Γραφή. “Όταν ανέβηκε δια της αναλήψεως Του ψηλά στους ουρανούς επήρε αιχμαλώτους του και ελευθέρωσε εκείνους, τους οποίους κρατούσε δούλους του ο διάβολος και έδωκε δώρα και χαρίσματα στους ανθρώπους”. Αυτό δε που λέγει η Γραφή, ότι ανέβη, τι άλλο σημαίνει, παρά ότι προηγουμένως είχε κατεβεί ο σταυρωθείς Κύριος στα κατώτερα μέρη της γης, δηλαδή κάτω στον Άδη; Ο Χριστός, ο οποίος κατέβει μέχρι και τον Άδη, αυτός είναι που ανέβηκε πάνω από όλους τους ουρανούς, δια να γεμίσει έτσι με την παρουσία Του και τα χαρίσματά Του τα πάντα. Αυτός, λοιπόν, μοίρασε τις δωρεές του και έτσι ανέδειξε και έδωσε στην Εκκλησία άλλους μεν αποστόλους, άλλους δε προφήτες, που θα αναλύουν τα λόγια του Θεού και θα προλέγουν τα μέλλοντα, άλλους δε κήρυκες του Ευαγγελίου, άλλους ποιμένες και διδασκάλους, οι οποίοι θα καθοδηγούν ένα έκαστον και όλους μαζί τους Χριστιανούς. Και όλα αυτά προς τον σκοπό να οικοδομούνται και να προοδεύουν στην κατά Χριστό ζωή οι πιστοί, να εκτελείται άρτια και αρμονικά το έργον της διακονίας, ώστε να οικοδομείται συνεχώς η Εκκλησία, η οποία είναι σώμα Χριστού, μέχρις ότου καταλήξουμε όλοι εις μίαν και την αυτήν πίστη, χωρίς διαφορές και αντιθέσεις, στην βαθιά γνώση του Υιού του Θεού, σε τέλειο άνδρα, από απόψεως πνευματικής σοφίας και αρετής, στο μέτρο της πνευματικής ηλικίας και της πλήρους ηθικής τελειότητας, για να ολοκληρωθούμε και αποτελέσουμε έτσι το σώμα Του Χριστού. Για να μην είμαστε πλέον νήπιοι από απόψεως πνευματικής, άστατοι σαν τα κύματα τρικυμισμένης θαλάσσης, που ανεβοκατεβαίνουν και ωθούνται εδώ κι' εκεί από την φοράν των ανέμων. Αυτήν δε την ακαταστασία την προκαλεί σαν ορμητικός άνεμος η δόλια απάτη της ύπουλης διδασκαλίας των πλανεμένων ανθρώπων, οι οποίοι με πανουργία χρησιμοποιούν τεχνάσματα, για να διαδώσουν την πλάνη τους. Από αυτό όλον το σώμα της Εκκλησίας συναρμολογείται, συνδέεται αρμονικά και ενώνεται δια της στενής επαφής όλων των μελών, ώστε να χορηγείται σε όλα η πνευματική ζωή και βοήθεια, την οποίαν προσφέρει ο Χριστός, σύμφωνα με την προθυμία και την ενέργεια ενός εκάστου μέλους. Έτσι δε με την χορηγία και βοήθεια του Χριστού το σώμα της Εκκλησίας, ενωμένοι με τον Χριστό, πραγματοποιεί με αγάπη την αύξησή του προς οικοδομή των μελών και του ευατού του ως συνόλου. Επομένως όλοι είμαστε ευεργετημένοι από τον Θεό και κατά αναλογία οφείλουμε να ευεργετούμε και εμείς τους άλλους από τα χαρίσματα και ότι άλλο διαθέτουμε, έστω και με τις πενιχρές και πεπερασμένες μας δυνάμεις.
Αφού έχουμε έναν τόσο μεγάλο δωρητή και ευεργέτη Θεό πως από την άλλη να μην έχουμε τους δωρητές και μεγάλους Ευεργέτες; Μας κάνει εντύπωση ότι σε όλες τις εποχές, όσο δύσκολες και να ήταν πάντα υπάρχουν και αναδεικνύονται δωρητές. Όσοι αντιδρούν για τις μεγάλες δωρεές για τις ενεργήσεις των Ιερών Ναών, δεν έχουν συνειδητοποιήσει τι σημαίνει να θεμελιώνει κανείς «Ιερό θυσιαστήριο» και πόσο μεγάλη τιμή και αξία έχει για τον ίδιο τον δωρητή να συγκαταλέγεται να μνημονεύεται πλέον στη χωρία των δωρητών και ευεργετών! Γιατί όπως τα μυστήρια τελούνται μεν στη γη, αλλά έχουν επουράνια προοπτική, έτσι ακριβώς και κάθε Ιερό θυσιαστήριο που θεμελιώνεται και συγκεντρώνεται η Εκκλησία «ἐπί τῶ αὐτῷ» έχει προοπτική της βασιλείας των Ουρανών, από το μέλλον που έρχεται και συναντάτε στο εδώ και τώρα με σκοπό την μεταμόρφωση και αγιότητα του ανθρώπου και εννοείται την σωτηρία Του. Επομένως ο δωρητής (αρκεί να γίνεται δωρητής από ταπείνωση και όχι για επίδειξη και διαφήμιση και για την υστεροφημία) γίνεται αφορμή και έχει «ουράνιο μισθό», αφού χάρις την δωρεά Του, αγιάζονται οι πιστοί και προσεύχονται και κοινωνούν και επι-κοινωνούν με το Θεό και όλα τα άλλα που γίνονται με κέντρο το Ναό.
Κλείνοντας το άρθρο μας θυμίζουμε ότι ο Χριστός είναι κατηγορηματικός «τοὺς πτωχοὺς γὰρ πάντοτε ἔχετε μεθ᾿ ἑαυτῶν, ἐμὲ δὲ οὐ πάντοτε ἔχετε.» (Ιω 12,8) και αυτό το είπε για τον Ιούδα και για όσους διαχρονικά σκανδαλίζονται και αναρωτιούνται «διατί τοῦτο τὸ μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδόθη πτωχοῖς»; (Ιω 12,5) ενώ όσοι τα λένε αυτά δεν ενδιαφέρονται πράγματι για τους φτωχούς, αλλά είναι γιατί δεν θέλουν να βλέπουν την παρουσία της Εκκλησίας στο κέντρο των δημοσίων πραγμάτων και να έχει η Εκκλησία παρουσία και επιρροή! Όμως δεν αγιάζει ο χρυσός τον Ναό, αλλά ο Ναός το χρυσό, έτσι και εδώ με πνεύμα και αλήθεια δοξάζεται ο Θεός, αλλά έχει μεγάλη σημασία ότι προσφέρεται στον Θεό να είναι από τα καλύτερα υλικά και όσο το δυνατόν ποιοτικά και μεγαλοπρεπή! Δεν τα έχει ανάγκη φυσικά άμεσα, όμως εμείς αγιαζόμαστε όπως η θυσία του Άβελ σε σχέση με του Κάιν…! Ας ευχόμαστε για τους Μεγάλους Δωρητές και ευεργέτες, να τους μνημονεύουμε με αγάπη και να το μεταδίδουμε αυτό και στα παιδιά μας! Κυρίως όμως να θυμόμαστε κυρίως ότι ο Μεγάλος Ευεργέτης είναι ο ίδιος ο Θεός και όσοι έχουν να προσφέρουν σε Εκείνον το οφείλουν και για την δική Του Δόξα και όχι τι δική τους απευθύνονται! Αμήν!
Αγαπητοί Αναγνώστες Χριστός Ανέστη! Αρκετές φορές ακούμε και πληροφορούμαστε στην Εκκλησία για μεγάλους ευεργέτες και δωρητές, που προσφέρουν μεγάλα ποσά για να ενεργηθούν Ιεροί Ναοί. Οπωσδήποτε υπάρχει ένας σεβασμός και μια ευγνωμοσύνη προς τα πρόσωπα εκείνα που προβαίνουν σε αυτή την δωρεά, ιδιαίτερα από τους Ενορίτες που ανήκει ο Ναός που ενεργήθηκε. Όμως υπάρχει στο ευρύτερο «κοσμικό» περιβάλλον ένας «σκανδαλισμός» και μια απογοήτευση, ότι τα χρήματα θα μπορούσαν να δοθούν σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη κτλ. Είναι έτσι τα πράγματα; Ακολουθήστε μας και στο σημερινό μας άρθρο.
Πριν μιλήσουμε για τους δωρητές της Εκκλησίας, οφείλουμε να μιλήσουμε για τον ίδιο τον Θεό, ο οποίος είναι ο μόνος και ο ουσιαστικός φιλάνθρωπος και δωρητής του κόσμου, του ανθρώπου αλλά και όλης της κτίσης μέχρι το τελευταίο αστέρι και γαλαξία, μέχρι το άτομο και το κύτταρο! Η αγάπη και οι ευεργεσίες Του Θεού, είναι ο τρόπος ύπαρξής Του, αλλά αποτελούν και μυστήριο και οι βουλές Του είναι ανεξιχνίαστες. Οι δωρεές Του Κυρίου πολλές είναι ορατές, οι περισσότερες όμως είναι κρυφές και αόρατες, τις οποίες τις συνειδητοποιούμε αρκετά αργότερα από τότε που διαπράχθηκαν, αλλά η πνευματική μας ανωριμότητα μας έκανε «τυφλούς» να τις συνειδητοποιήσουμε.
Ο Απόστολος Παύλος στην προς Εφεσίους επιστολή, μεταξύ άλλων σχετικώς αναφέρει: «Ἑνὶ δὲ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ. διὸ λέγει· ἀναβὰς εἰς ὕψος ᾐχμαλώτευσεν αἰχμαλωσίαν καὶ ἔδωκε δόματα τοῖς ἀνθρώποις. τὸ δὲ ἀνέβη τί ἐστιν εἰ μὴ ὅτι καὶ κατέβη πρῶτον εἰς τὰ κατώτερα μέρη τῆς γῆς; ὁ καταβὰς αὐτός ἐστι καὶ ὁ ἀναβὰς ὑπεράνω πάντων τῶν οὐρανῶν, ἵνα πληρώσῃ τὰ πάντα. καὶ αὐτὸς ἔδωκε τοὺς μὲν ἀποστόλους, τοὺς δὲ προφήτας, τοὺς δὲ εὐαγγελιστάς, τοὺς δὲ ποιμένας καὶ διδασκάλους, πρὸς τὸν καταρτισμὸν τῶν ἁγίων εἰς ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ, ἵνα μηκέτι ὦμεν νήπιοι, κλυδωνιζόμενοι καὶ περιφερόμενοι παντὶ ἀνέμῳ τῆς διδασκαλίας, ἐν τῇ κυβείᾳ τῶν ἀνθρώπων, ἐν πανουργίᾳ πρὸς τὴν μεθοδείαν τῆς πλάνης, ἀληθεύοντες δὲ ἐν ἀγάπῃ αὐξήσωμεν εἰς αὐτὸν τὰ πάντα, ὅς ἐστιν ἡ κεφαλή, ὁ Χριστός, ἐξ οὗ πᾶν τὸ σῶμα συναρμολογούμενον καὶ συμβιβαζόμενον διὰ πάσης ἁφῆς τῆς ἐπιχορηγίας κατ᾿ ἐνέργειαν ἐν μέτρῳ ἑνὸς ἑκάστου μέρους τὴν αὔξησιν τοῦ σώματος ποιεῖται εἰς οἰκοδομὴν ἑαυτοῦ ἐν ἀγάπῃ.» (Εφ. 4, 7-16). Δηλαδή με απλά λόγια : Στον καθένα δε από εμάς δόθηκε η χάρις, τα χαρίσματα και οι δωρεές, σύμφωνα με το μέτρο, με το οποίο δικαίως και σαφώς μοιράζει ο Χριστός τις δωρεάς Του. (Ας μη υπάρχουν, λοιπόν, ζηλοφθονίες μεταξύ σας, διότι τα χαρίσματα είναι δώρα του Θεού, δια την εξυπηρέτηση όλων). Ακριβώς, διότι ο Χριστός ο ίδιος διανέμει τα χαρίσματα, (στον ψαλμ.67,στιχ.19,τον οποίον ελευθέρως αποδίδει ο Παύλος) λέγει η Γραφή. “Όταν ανέβηκε δια της αναλήψεως Του ψηλά στους ουρανούς επήρε αιχμαλώτους του και ελευθέρωσε εκείνους, τους οποίους κρατούσε δούλους του ο διάβολος και έδωκε δώρα και χαρίσματα στους ανθρώπους”. Αυτό δε που λέγει η Γραφή, ότι ανέβη, τι άλλο σημαίνει, παρά ότι προηγουμένως είχε κατεβεί ο σταυρωθείς Κύριος στα κατώτερα μέρη της γης, δηλαδή κάτω στον Άδη; Ο Χριστός, ο οποίος κατέβει μέχρι και τον Άδη, αυτός είναι που ανέβηκε πάνω από όλους τους ουρανούς, δια να γεμίσει έτσι με την παρουσία Του και τα χαρίσματά Του τα πάντα. Αυτός, λοιπόν, μοίρασε τις δωρεές του και έτσι ανέδειξε και έδωσε στην Εκκλησία άλλους μεν αποστόλους, άλλους δε προφήτες, που θα αναλύουν τα λόγια του Θεού και θα προλέγουν τα μέλλοντα, άλλους δε κήρυκες του Ευαγγελίου, άλλους ποιμένες και διδασκάλους, οι οποίοι θα καθοδηγούν ένα έκαστον και όλους μαζί τους Χριστιανούς. Και όλα αυτά προς τον σκοπό να οικοδομούνται και να προοδεύουν στην κατά Χριστό ζωή οι πιστοί, να εκτελείται άρτια και αρμονικά το έργον της διακονίας, ώστε να οικοδομείται συνεχώς η Εκκλησία, η οποία είναι σώμα Χριστού, μέχρις ότου καταλήξουμε όλοι εις μίαν και την αυτήν πίστη, χωρίς διαφορές και αντιθέσεις, στην βαθιά γνώση του Υιού του Θεού, σε τέλειο άνδρα, από απόψεως πνευματικής σοφίας και αρετής, στο μέτρο της πνευματικής ηλικίας και της πλήρους ηθικής τελειότητας, για να ολοκληρωθούμε και αποτελέσουμε έτσι το σώμα Του Χριστού. Για να μην είμαστε πλέον νήπιοι από απόψεως πνευματικής, άστατοι σαν τα κύματα τρικυμισμένης θαλάσσης, που ανεβοκατεβαίνουν και ωθούνται εδώ κι' εκεί από την φοράν των ανέμων. Αυτήν δε την ακαταστασία την προκαλεί σαν ορμητικός άνεμος η δόλια απάτη της ύπουλης διδασκαλίας των πλανεμένων ανθρώπων, οι οποίοι με πανουργία χρησιμοποιούν τεχνάσματα, για να διαδώσουν την πλάνη τους. Από αυτό όλον το σώμα της Εκκλησίας συναρμολογείται, συνδέεται αρμονικά και ενώνεται δια της στενής επαφής όλων των μελών, ώστε να χορηγείται σε όλα η πνευματική ζωή και βοήθεια, την οποίαν προσφέρει ο Χριστός, σύμφωνα με την προθυμία και την ενέργεια ενός εκάστου μέλους. Έτσι δε με την χορηγία και βοήθεια του Χριστού το σώμα της Εκκλησίας, ενωμένοι με τον Χριστό, πραγματοποιεί με αγάπη την αύξησή του προς οικοδομή των μελών και του ευατού του ως συνόλου. Επομένως όλοι είμαστε ευεργετημένοι από τον Θεό και κατά αναλογία οφείλουμε να ευεργετούμε και εμείς τους άλλους από τα χαρίσματα και ότι άλλο διαθέτουμε, έστω και με τις πενιχρές και πεπερασμένες μας δυνάμεις.
Αφού έχουμε έναν τόσο μεγάλο δωρητή και ευεργέτη Θεό πως από την άλλη να μην έχουμε τους δωρητές και μεγάλους Ευεργέτες; Μας κάνει εντύπωση ότι σε όλες τις εποχές, όσο δύσκολες και να ήταν πάντα υπάρχουν και αναδεικνύονται δωρητές. Όσοι αντιδρούν για τις μεγάλες δωρεές για τις ενεργήσεις των Ιερών Ναών, δεν έχουν συνειδητοποιήσει τι σημαίνει να θεμελιώνει κανείς «Ιερό θυσιαστήριο» και πόσο μεγάλη τιμή και αξία έχει για τον ίδιο τον δωρητή να συγκαταλέγεται να μνημονεύεται πλέον στη χωρία των δωρητών και ευεργετών! Γιατί όπως τα μυστήρια τελούνται μεν στη γη, αλλά έχουν επουράνια προοπτική, έτσι ακριβώς και κάθε Ιερό θυσιαστήριο που θεμελιώνεται και συγκεντρώνεται η Εκκλησία «ἐπί τῶ αὐτῷ» έχει προοπτική της βασιλείας των Ουρανών, από το μέλλον που έρχεται και συναντάτε στο εδώ και τώρα με σκοπό την μεταμόρφωση και αγιότητα του ανθρώπου και εννοείται την σωτηρία Του. Επομένως ο δωρητής (αρκεί να γίνεται δωρητής από ταπείνωση και όχι για επίδειξη και διαφήμιση και για την υστεροφημία) γίνεται αφορμή και έχει «ουράνιο μισθό», αφού χάρις την δωρεά Του, αγιάζονται οι πιστοί και προσεύχονται και κοινωνούν και επι-κοινωνούν με το Θεό και όλα τα άλλα που γίνονται με κέντρο το Ναό.
Κλείνοντας το άρθρο μας θυμίζουμε ότι ο Χριστός είναι κατηγορηματικός «τοὺς πτωχοὺς γὰρ πάντοτε ἔχετε μεθ᾿ ἑαυτῶν, ἐμὲ δὲ οὐ πάντοτε ἔχετε.» (Ιω 12,8) και αυτό το είπε για τον Ιούδα και για όσους διαχρονικά σκανδαλίζονται και αναρωτιούνται «διατί τοῦτο τὸ μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδόθη πτωχοῖς»; (Ιω 12,5) ενώ όσοι τα λένε αυτά δεν ενδιαφέρονται πράγματι για τους φτωχούς, αλλά είναι γιατί δεν θέλουν να βλέπουν την παρουσία της Εκκλησίας στο κέντρο των δημοσίων πραγμάτων και να έχει η Εκκλησία παρουσία και επιρροή! Όμως δεν αγιάζει ο χρυσός τον Ναό, αλλά ο Ναός το χρυσό, έτσι και εδώ με πνεύμα και αλήθεια δοξάζεται ο Θεός, αλλά έχει μεγάλη σημασία ότι προσφέρεται στον Θεό να είναι από τα καλύτερα υλικά και όσο το δυνατόν ποιοτικά και μεγαλοπρεπή! Δεν τα έχει ανάγκη φυσικά άμεσα, όμως εμείς αγιαζόμαστε όπως η θυσία του Άβελ σε σχέση με του Κάιν…! Ας ευχόμαστε για τους Μεγάλους Δωρητές και ευεργέτες, να τους μνημονεύουμε με αγάπη και να το μεταδίδουμε αυτό και στα παιδιά μας! Κυρίως όμως να θυμόμαστε κυρίως ότι ο Μεγάλος Ευεργέτης είναι ο ίδιος ο Θεός και όσοι έχουν να προσφέρουν σε Εκείνον το οφείλουν και για την δική Του Δόξα και όχι τι δική τους απευθύνονται! Αμήν!