Το Σάββατο 11 Ιουνίου το απόγευμα διοργανώθηκε στην Αλεξάνδρεια, στο πλαίσιο των ΙΖ΄Παυλείων Εσπερίδα τοπικής ιστορίας και λαογραφίας με θέμα: «Πατροκοσμάς ο Αιτωλός: το πέρασμά του από το Ρουμλούκι».
Ο Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος στην παρουσίαση της Ημερίδας μεταξύ άλλων είπε: «Φέτος οργανώθηκαν στην Αλεξάνδρεια τρεις εκδηλώσεις στο πλαίσιο των ΙΖ΄Παυλείων και απόψε είναι η τελευταία, καθιερωμένη πλέον, ημερίδα τοπικής ιστορίας και λαογραφίας προκειμένου να διασωθεί και παραδοθεί στις επόμενες γενιές η ιστορία του Ρουμλουκιού, του τόπου μας. Το θέμα της ημερίδας είναι εμπνευσμένο από το γενικό θέμα των ΙΖ΄Παυλείων και αφορά ένα πνευματικό πατέρα του τόπου και του γένους μας, τον Πατροκοσμά, που πέρασε από το Ρουμλούκι και άφησε ανεξίτηλη τη μνήμη του στους κατοίκους αυτού του τόπου. Με τη σημερινή εκδήλωση ξοφλούμε ένα μικρό μέρος από το μεγάλο χρέος μας στον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό».
Κατόπιν ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων κήρυξε την έναρξη των εργασιών της εσπερίδος τονίζοντας: «Συνεχίζοντας την ωραία παράδοση προβολής της ιστορίας του Ρουμλουκιού και των σπουδαίων μορφών που συνδέονται με αυτήν, θελήσαμε να αφιερώσουμε τη φετινή Ημερίδα σε ένα πρόσωπο που πέρασε από τον τόπο αυτό, δίδαξε το λόγο του Θεού, ξυπνώντας ξεχασμένες συνειδήσεις, στηρίζοντας και ενισχύοντας τους ανθρώπους, που ταλαιπωρημένοι από τα δεινά της μακροχρόνιας δουλείας, κινδύνευαν να χάσουν την εθνική τους ιδιοπροσωπία και να λησμονήσουν την ιστορία και την γλώσσα τους. Έτσι αναθέρμανε την ελπίδα και την πίστη για την ελευθερία του Γένους.
Θελήσαμε, λοιπόν, να φωτίσουμε την ιερή μορφή του αγίου ιερομάρτυρα Κοσμά του Αιτωλού του ισαποστόλου και φωτιστού του Γένους μας, στην προσωπικότητα και το έργο του οποίου όλοι οφείλουμε πολλά. Ο Θεός τον έστειλε σε μία κρίσιμη καμπή της ιστορίας του ελληνικού Έθνους, σε ένα χρονικό σημείο που έπρεπε να τεθούν τα θεμέλια γι αυτό που θα ακολουθούσε, για τον ξεσηκωμό του Γένους. Και τα θεμέλια δεν θα μπορούσαν να είναι οι ιδέες του διαφωτισμού που είχαν αρχίσει να κυκλοφορούν στη Δυτική Ευρώπη, αλλά η πίστη στην ιστορία του Γένους και η πίστη στο Θεό.
Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός πίστευε στις δύο αυτές εσωτερικές δυνάμεις του ελληνισμού, όπως τις είχε διδαχθεί στα σχολεία της πατρίδος του αρχικά και στην Αθωνιάδα Σχολή του Αγίου Όρους στη συνέχεια. Αυτές οι δύο δυνάμεις που αισθανόταν μέσα του, ήταν που τον παρακίνησαν να εγκαταλείψει την γαλήνη και την ησυχία του Άθωνος και να αναλάβει το επίπονο αυτό και δύσκολο έργο του επανευαγγελισμού του Γένους.
Αυτές οι δύο δυνάμεις ήταν που τον βοηθούσαν να υπομένει την ταλαιπωρία των πολύωρων οδοιποριών για να περάσει από όσο περισσότερους τόπους μπορούσε, για να αφυπνήσει με τον λόγο και με το παράδειγμα της ζωής του τους ανθρώπους. Και ήταν αυτές που τον έκαναν να μη λυγίσει και μπροστά στο μαρτύριο.
Αποτελεί, λοιπόν, ιδιαίτερη τιμή και ευλογία το πέρασμα του αγίου ιερομάρτυρος και ισαποστόλου Κοσμά του Αιτωλού από την περιοχή μας, από το Ρουμλούκι, από τον τόπο αυτό όπου τα ίχνη της παρουσίας και του κηρύγματος του αποστόλου Παύλου είναι πάντοτε νωπά. Και είμαστε ευγνώμονες στο Θεό που οδήγησε για άλλη μία φορά στην ιστορία αυτής της περιοχής έναν απόστολό του εδώ για να ανανεώσει την πίστη και την ελπίδα μας σ’ Εκείνον.
Και εάν ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ακολούθησε τα βήματα του πρωτοκορυφαίου αποστόλου Παύλου, εμείς απόψε θα παρακολουθήσουμε τα δικά του βήματα από το Άγιο Όρος μέχρι το Ρουμλούκι, θα προσεγγίσουμε την ιερή μορφή του και θα γνωρίσουμε το μέγεθος της συμβολής του στο Γένος μας.
Οδηγοί μας σε αυτήν την οδοιπορία στα βήματα του αγίου ισαποστόλου Κοσμά, που τον τιμούμε απόψε μαζί με τον ουρανοβάμονα Παύλο, καθώς η εκδήλωσή μας εντάσσεται στα ΙΖ΄Παύλεια, που οργανώνει και φέτος η Ιερά Μητρόπολή μας προς τιμήν του ιδρυτού της τοπικής μας Εκκλησίας, θα είναι οι εκλεκτοί ομιλητές μας, τους οποίους και ευχαριστώ θερμά για την ευγενή αποδοχή της προσκλήσεώς μας να μοιραστούν μαζί μας την επιστημονική τους γνώση και να μας ξεναγήσουν στη ζωή και το έργο του φωτιστού του Γένους, αγίου ισαποστόλου και ιερομάρτυρος Κοσμά»
Χαιρετισμό απηύθυνε και ο Δήμαρχος Αλεξάνδρειας κ. Φώτιος Δημητριάδης, ο οποίος ευχήθηκε οι εκδηλώσεις των ΙΗ΄Παυλείων του χρόνου να πραγματοποιηθούν στη νέα αίθουσα της πόλεως που μέχρι τότε θα είναι έτοιμη.
Ακολούθως ο κ. Δημήτριος Δελιόπουλος, εκπαιδευτικός και συγγραφέας ανέλαβε την προεδρία της εσπερίδας και αφού παρακάλεσε τους ομιλητές να είναι συνεπείς στο χρόνο τους κάλεσε τον πρώτο εισηγητή κ. Κωνσταντίνο Νιχωρίτη, Αν. Καθηγητή Σλαβολογίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Η συμβολή του Αγίου Όρους στον επανευαγγελισμό του υπόδουλου γένους». Ο εισηγητής αναφέρθηκε στην διαχρονική πορεία της ελληνικής παιδείας και του ρόλου που διαδραμάτισε το Άγιο Όρος, κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Μίλησε για το «κελλιώτικο Σχολειό» που λειτουργούσε στο Άγιο Όρος και σε όλα τα μετόχια του στις Βαλκανικές χώρες. Εστίασε την προσοχή του στην Αθωνιάδα Σχολή του Βούλγαρη και την πλούσια παραγωγή της. Την αντίσταση που προέβαλε το Όρος έναντι του Ισλάμ με τους Νεομάρτυρες, δηλ. Με την παραγωγή νέων μαρτύρων. Τέλος, κατέληξε στην πίστη και την αναβίωση της παράδισής μας για να ανταπεξέλθουμε τά όποια δεινά που μας φέρνουν οι σύγχρονοι τεχνοκρατικοί καιροί».
Δεύτερος εισηγητής ήταν ο κ. Ιωάννης Μοσχόπουλος, Νομικός, ιστορικος ερευνητής και συγγραφέας, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Το Ρουμλούκι κατά το 18ο αιώνα. Ιστορικό – κοινωνικό περίγραμμα». Ο ομιλητής αναφέρθηκε στις άμεσες δυσμενείς επιπτώσεις που είχε για τους υπόδουλους η ανακοπή του επεκτατισμού των Οθωμανών,διότι τότε τους καταπίεσαν περισσότερο. Όμως, οι συνθήκες του Κάρλοβιτς και του Πασσάροβιτς και αργότερα του Κιουτσούκ Καϊναρτζή, συνετέλεσαν στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των υποδούλων.
Αναφέρθηκε ακόμα στον καταλυτικό ρόλο της Εκκλησίας για την υποστήριξη του ελληνισμού και την ανέλυσε με την αναφορά στην πολυσήμαντη δράση του επισκόπου Καμπανίας Θεοφίλου. Επίσης αναφέρθηκε στον αγώνα των ελληνικών σωμάτων εναντίον των αλβανικών ομάδων που ταλαιπωρούαν την περιοχή.
Τρίτος εισηγητής ήταν ο κ. Μιχαήλ Τρίτος, Κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. και είχε ως θέμα του: «Κοσμάς ο Αιτωλός. Ο Φωτιστής του γένους, ο προφήτης». Ο εισηγητής τόνισε ότι ο πατρο-Κοσμάς δεν υπήρξς μονάχα ο μεγάλος θρησκευτικός, εθνικός και κοινωνικός αναμορφωτής των χρόνων της σκλαβιάς. Ακόμη, αναφέρθηκε διεξοδικά στις προφητίες του Πατροκοσμά και στο πως έχουν επιβεβαιωθεί ιστορικά. Και ο ομιλητής κατέληξε: « Το προφητικό χάρισμα αποτελεί μιά μονάχα πτυχή της πολύπλευρης και πολυδιάστατης προσωπικότητας του αγίου Κοσμά του Αιτωλού, που υπήρξε η πιό πρωτότυπη και δραστήρια φυσιογνωμία του νεοελληνικού μαρτυρολογίου, ο θερμός κήρυκας του πνευματικού διαφωτισμού, της κοινωνικής αλληλευγγύης, της δικαιοσύνης και της ελευθερίας».
Την τελευταία εισήγηση του κ. Δημητρίου Πανταζόπουλου, εκπαιδευτικού, ιστορικού ερευνητή και συγγραφέα, που είχε ως θέμα: «Το πέρασμα του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού από το Ρουμλούκι» ανέγνωσε, λόγω απουσίας του εισηγητή, ο Αρχιερατικός Επίτροπος Αλεξάνδρειας , Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος. Στην ειήγηση έγινε εκτενής αναφορά στα κηρύγματα και τις προφητείες του Πατροκοσμά στην περιοχή του Γιδά (Αλεξάνδρεια), όπως διασώθηκαν στην τοπική παράδοση.
Μετά το τέλος των εισηγήσεων έγινε συζήτηση επί των θεμάτων που τέθηκαν καθώς επίσης και κατάθεση προσωπικών μαρτυριών. Η Εσπερίδα ολοκληρώθηκε με την παρουσιαση του τόμου πρακτικών του προηγούμενου συνεδρίου που διοργανώθηκε στο πλαίσιο των ΙΣΤ Παυλείων και είχε ως θέμα του «Ο θεσμός της Εκκλησίας στο Ρουμλούκι», ενώ στο τέλος ο Αρχιερατικός Επίτροπος Αλεξανδρείας ανακοίνωσε τη διάθεση για την ανέγερση ενός μνημείου για το πέρασμα του Πατροκοσμά από την Αλεξάνδρεια και ζήτησε την ευλογία του σεβασμιωτάτου, ενώ του προσέφερε μία μικρογραφία του προτεινόμενου αγάλματος.
Αναρτήσεις
