Η Ιερά Μονή Παναγίας Άνω Ξενιάς, ιδρύθηκε στα τέλη του 10ου αιώνα. Αιτία της ανεγέρσεως αποτέλεσε η εύρεση της εικόνας με παράσταση την Κοίμηση της Θεοτόκου ανάμεσα σε κισσούς, εξ ού και το όνομα «Μονή Κισσιωτίσης» το οποίο φέρουν οι σφραγίδες της Μονής έως το 1930 περίπου.
Ιδιαίτερη ευλογία για τους πρώτους μοναχούς αποτέλεσε η έλευση της εικόνας της σημερινής Παναγίας Ξενιάς, που έφθασε εκεί δια θαλάσσης την περίοδο της εικονομαχίας. Φαίνεται ότι πολύ γρήγορα η μονή ακμάζει και τιτλοφορείται «Βασιλική, Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική Μονή». Στις αρχές του 13ου αιώνα, οι Λατίνοι σταυροφόροι σφαγιάζουν 800 περίπου μοναχούς της Μονής, που αρνούνται να υποταχθούν στην παπική εξουσία. Την περίοδο της τουρκοκρατίας, το Μοναστήρι παρουσιάζει ενεργό δραστηριότητα και κατά την παράδοση διατηρεί «κρυφό σχολειό». Γύρω στα 1600 κτίζεται το Νέο Καθολικό, το παλαιότερο του 10ου αιώνα γκρεμίζεται από τον σεισμό του 1554, αγιογραφείται το 1663 και εμπλουτίζεται με ξυλόγλυπτα επιχρυσωμένα αριστοτεχνήματα μέχρι και το 1729. Οι επιδρομές των κλεπτών και ο βαρύς χειμώνας αναγκάζουν τους μοναχούς να κτίσουν μετοχιακό μονύδριο επ' ονόματι του Αγίου Νικολάου μεταξύ των οικισμών Σούρπης και Βρυναίνης, όπου εγκαθίστανται μόνιμα το 1878, εγκαταλείποντας τελείως την Άνω Ξενιά. Με την ίδρυση του πρώτου Ελληνικού Κράτους, δεσμεύεται η περιουσία της Μονής. Την περίοδο του Β' Παγκοσμίου πολέμου, η Μονή πυρπολείται από τους Ιταλούς και δια θαύματος διασώζεται μόνο το καθολικό. Το 1968 εγκαθίσταται νέα αδελφότητα. Η σύγχρονη ακμή της Μονής ξεκινά και πάλι το 1986 με την εγκατάσταση της νέας αδελφότητας, με Ηγούμενο τον Αρχιμανδρίτη Νεκτάριο Ντόβα, νυν Μητροπολίτη Κερκύρας, ο οποίος επετέλεσε ένα αξιοσημείωτο έργο ανακαίνισης, ανοικοδόμησης, οργάνωσης των μετοχίων, επάνδρωσης της Μονής με νέους Μοναχούς, επαναφέροντας το κοινοβιακό σύστημα. Σήμερα Ηγούμενος της Ιεράς Μονής είναι ο Ιερομόναχος Νεκτάριος Υφαντίδης, και η αδελφότητα αριθμεί 5 μοναχούς.
από: http://imd.g
Αναρτήσεις
