Αναγνώσματα:
Απόστολος: Α΄ Κορ. στ΄,12 – 20. Ευαγγέλιο: Λουκ. ιε΄, 11-32
(Εωθινόν 6ο, Ήχος πλ.β΄)
Η αποφυγή της απογνώσεως
Μέσα σε λίγους Ευαγγελικούς στίχους, αδελφοί μου, αυτούς που ακούσαμε στο σημερινό ανάγνωσμα, περικλείεται η ουσία της διδασκαλίας του Ιησού Χριστού. Υποστηρίχθηκε ότι κι αν, κάποτε, εξέλιπαν η Καινή και η Παλαιά Διαθήκη, σωζόταν, όμως, η παραβολή του Ασώτου υιού, θα ήταν αρκετή για να πορευτεί η Εκκλησία στους αιώνες, με ασφάλεια και πνευματική αυτάρκεια. Γιατί η περικοπή αυτή αποκαλύπτει το μέγεθος της αγάπης του Θεού, στο πρόσωπο του Πατέρα, την δύναμη της μετανοίας, που ανοίγει τον δρόμο για τον Παράδεισο, στο πρόσωπο του μικρού υιού, αλλά και την πλάνη της επίπλαστης θρησκευτικότητας και της επηρμένης αυτοδικαίωσης, στο σκληρόκαρδο πρόσωπο του μεγάλου αδελφού, που οδηγεί, μαθηματικά, στην απώλεια.
Θα επικεντρώσουμε την προσοχή μας στο πρόσωπο του ασώτου υιού. Επαναστάτησε κατά του πατέρα, απαίτησε το μερίδιο της περιουσίας που τού ανήκε, επέβαλε την θέλησή του, χωρίς συζήτηση και έφυγε. Εκεί ξεκινά η περιπέτεια, στη διάρκεια της οποίας ζει με τρόπο που θεωρεί «ελεύθερο», «ανεξάρτητο», «αδέσμευτο» και, τελικά, παγιδεύεται σ’ αυτό που νομίζει «ελευθερία». Χάνει τα πάντα επειδή έζησε «ελεύθερος». Στερείται τα στοιχειώδη, επειδή ένιωσε «ελεύθερος». Υφίσταται απίστευτο προσωπικό εξευτελισμό από τους στυγνούς εκμεταλλευτές του, πληρώνοντας ακριβά την επιλογή της δήθεν ελευθερίας του.
Φθάνοντας στον πάτο της προσωπικής του εξαθλίωσης, συγκλονιζόμενος από το μέγεθος της κατάπτωσής του, δύο επιλογές είχε μπροστά του: είτε να ταπεινωθεί και να μετανοήσει, ελκύοντας πάνω του την αγάπη και το έλεος του πατέρα, είτε να βυθιστεί στην απόγνωση, μη μπορώντας να πιστέψει ότι ο πατέρας θα τού συγχωρούσε την πρότερη συμπεριφορά του. Ευτυχώς για τον ίδιο, επιλέγει το πρώτο. Και με την δύναμη της μετανοίας αποκαθίσταται στην πατρική οικεία.
Ο κίνδυνος της απόγνωσης, όμως, αδελφοί μου, για τους ανθρώπους που αμαρτάνουν και μάλιστα σε βαρύτατο βαθμό, είναι υπαρκτός. Ο διάβολος, ο οποίος εργάζεται διαρκώς για την απώλεια της ανθρώπινης ψυχής, ενσπείρει στο νου την αίσθηση, πως είναι τόσο το μέγεθος της αμαρτίας, ώστε δεν υπάρχει περίπτωση ο Θεός να δεχθεί οποιαδήποτε εκδήλωση μετανοίας. Άρα, η μετάνοια είναι περιττή. Δεν υπάρχει σωτηρία. Είναι, όμως, έτσι;
Η ασκητική παράδοση της Εκκλησίας μας, που διακρίνεται για την αυστηρότητα, αλλά και τη διάκρισή της, δίδει την απάντηση: «Φυλαχτείτε από την απόγνωση. Αν συμβεί να γλιστρήσετε σε αμαρτία, ακόμα και θανάσιμη, να σπεύσετε προς τον Θεό με μετάνοια και αμέσως να εξομολογηθείτε, ελπίζοντας στο έλεός του. Από τέτοιον άνθρωπο, έστω κι αν πέφτει, ο Κύριος δέχεται την μετάνοια. Ενώ, αν έχει όλες τις αρετές και δεν έχει ταπείνωση, θα χάσει και τις άλλες»[1]
Η Εκκλησία μας διδάσκει ότι «δεν υπάρχει αμαρτία μεγαλύτερη από την αγάπη του Θεού! Όσες αμαρτίες και να έχει κάνει ο άνθρωπος, όταν μετανοήσει και εξομολογηθεί, όλες σβήνουν και συγχωρούνται. Μόνον εκείνες που δεν εξομολογείται κανείς και δεν μετανιώνει γι’ αυτές δεν συγχωρούνται. Οι άλλες, που κρεμάει στο πετραχήλι του εξομολόγου, πνίγονται μέσα στον ωκεανό της αγάπης του Θεού και εξαφανίζονται…»[2]
Ο μεγάλος Ρώσος Ορθόδοξος λογοτέχνης, ο Ντοστογιέφσκι, έχοντας βεβαία την αίσθηση της άπειρης αγάπης του Θεού, συμβουλεύει όσους κινδυνεύουν από το αίσθημα της απόγνωσης: «Τίποτα μη φοβάσαι, ποτέ μη φοβάσαι και μη θλίβεσαι. Μια και μετανοείς όλα θα στα συγχωρέσει ο Θεός. Μα κι ούτε υπάρχει, ούτε μπορεί να γίνει στον κόσμο τέτοιο κρίμα, που να μη το συγχωρέσει ο Κύριος σε εκείνον που μετανοεί αληθινά. Μα κι ούτε μπορεί ο άνθρωπος να κάνει ένα τόσο μεγάλο αμάρτημα που θα μπορούσε να εξαντλήσει την αστείρευτη αγάπη του Θεού… Φρόντιζε μονάχα για τη μετάνοια, για την αδιάκοπη μετάνοια κι όσο για τον φόβο, διώξε τον εντελώς απ’ την καρδιά σου. Πίστευε πως ο Θεός σε αγαπάει τόσο που εσύ ούτε και να το φανταστείς δε μπορείς. Σ’ αγαπάει παρόλο που αμάρτησες. Σ’ αγαπάει μέσα στην αμαρτία σου…»
Ας πάρουμε παράδειγμα, λοιπόν, αδελφοί, από την μετάνοια του μικρού υιού της παραβολής, ο οποίος, με τη δύναμή της, αποβάλλοντας την απόγνωση, από άσωτος έγινε ο εκλεκτός. ΑΜΗΝ!
Αρχιμ. Ε.Ο.
Αναρτήσεις
