Ἅγιοι Ἄρχιππος, Φιλήμων καὶ Ἀπφίας οἱ Ἀπόστολοι (19 Φεβρουαρίου).

Καὶ οἱ τρεῖς Ἅγιοι Ἀπόστολοι Ἀπφίας ἢ Ἀπφίων, Ἄρχιππος καὶ Φιλήμων συναριθμοῦνται μεταξὺ τῶν Ἁγίων Ἑβδομήκοντα Ἀποστόλων, τῶν ὁποίων ἡ Σύναξη ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησία στὶς 4 Ἰανουαρίου.

Περὶ τῆς Ἁγίας Ἀπφίας ἀναφέρει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Φιλήμονα ἐπιστολή: «καὶ Ἀπφίᾳ τῇ ἀγαπητῇ». Συνεμαρτύρησε μετὰ τῶν Ἀποστόλων Φιλήμονος, Ἀρχίππου καὶ Ὀνισήμου ἐπὶ αὐτοκράτορα Νέρωνος (54 – 68 μ.Χ.) καὶ φέρεται ὡς σύζυγος τοῦ Ἀποστόλου Φιλήμονος.

Ὁ Ἀπόστολος Ἄρχιππος, ἦταν μαθητὴς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου εἰς Κολοσσάς. Τελειώθηκε μαρτυρικὰ ἐπὶ Νέρωνος († 19 Φεβρουαρίου, 22 Νοεμβρίου). Ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν τὸν κατήχησε καὶ τὸν βάπτισε Χριστιανό. Γρήγορα, ὅμως, λόγω τῆς προθυμίας, τοῦ ζήλου καὶ τῆς εὐσέβειάς του, ἀποδείχθηκε σὲ συστρατιώτη τοῦ Ἀποστόλου, ὁ ὁποῖος τὸν ἀναφέρει στὶς πρὸς Φιλήμονα καὶ πρὸς Κολοσσαεῖς ἐπιστολές του. Ἀργότερα συλλαμβάνεται μὲ διαταγὴ τοῦ ἐπάρχου Ἀνδροκλέους καὶ πιέζεται νὰ ἀρνηθεῖ τὴν πίστη του. Ὁ Ἄρχιππος ὅμως ἀρνεῖται καὶ γι’ αὐτὸ ὑποβάλλεται σὲ βασανιστήρια, τὰ ὁποῖα ἀντὶ νὰ τὸν πτοοῦν, τὸν ἐνδυναμώνουν. Τέλος ὁ διὰ λιθοβολισμοῦ θάνατος, χάρισε στὸν Ἀπόστολο Ἄρχιππο τὸ στέφανο τῆς δόξας.

Ὁ Ἀπόστολος Φιλήμων, Ἐπίσκοπος Γάζης, ἦταν μαθητὴς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καὶ τελειώθηκε μαρτυρικὰ στὶς Κολοσσὲς ἐπὶ Νέρωνος († 19 Φεβρουαρίου, 22 Νοεμβρίου). Κατὰ τὸν ψευδὸ – Δωρόθεο ἦταν ἕνας ἀπό τούς ἑβδομήκοντα Ἀποστόλους τοῦ Κυρίου καὶ ὁ παραλήπτης τῆς ἐπιστολῆς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου πρὸς Φιλήμονα. Κατὰ τὶς Ἀποστολικὲς Διαταγὲς (πV, 46) ὁ μαθητὴς αὐτὸς τοῦ Κυρίου ἔγινε Ἐπίσκοπος ὄχι Γάζης ἀλλὰ τῶν Κολοσσῶν.
Ὁ ἡγεμόνας Ἀνδροκλὴς ὑπέβαλε σὲ διάφορα φρικτὰ βασανιστήρια τοὺς Ἀποστόλους Φιλήμονα καὶ Ἀπφία. Ἔτσι καὶ οἱ Ἅγιοι αὐτοὶ Ἀπόστολοι ἐτελειώθησαν καὶ ἔλαβαν τοὺς στέφανους τοῦ μαρτυρίου.

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς προσπελάσας ὁλικῇ διαθέσει, τῷ τῶν ἀρρήτων μυητῇ καὶ ἐπόπτῃ, τῶν Ἀποστόλων σύσκηνος ἐδείχθης σοφέ· ὅθεν τὸν τῆς πίστεως, θεῖον λόγον κηρύξας, ἔτεμες τοῖς τρόποις σου, τὰ φυτὰ τῆς κακίας, καὶ ἐναθλήσας Ἄρχιππε στερρῶς, δικαιοσύνης, ἐδέξω τὸν στέφανον.

Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ὡς ἀστέρα μέγαν σε ἡ Ἐκκλησία, κεκτημένη Ἄρχιππε, ταῖς τῶν θαυμάτων σου βολαῖς, φωτιζομένη κραυγάζει σοι· Σῶσον τοὺς πίστει, τιμῶντας τὴν μνήμην σου.

Μεγαλυνάριον.
Χαίροις Ἀποστόλων ὁ κοινωνός, καὶ τῆς ἀληθείας, φυτοκόμος ὁ ἱερός· χαίροις Παρακλήτου, τὸ ἔμψυχον ταμεῖον, Ἀπόστολε καὶ Μάρτυς, τοῦ Λόγου Ἄρχιππε.