Η Παναγία ως μάρτυρας

Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΩΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ[1]

Μαρτυρία και μάρτυρας

Πριν θελήσει κανείς να προσεγγίσει την Παναγία μητέρα του Κυρίου μας ως Μάρτυρα, πρέπει να έχει ως δεδομένη την διπλή σημασία της έννοιας “μαρτύριο”. Ο όρος αυτός δηλώνει κατά πρώτον την μαρτυρία, δηλαδή την τεκμηρίωση, την απόδειξη ή την επιβεβαίωση ενός γεγονότος[2]. Συγχρόνως σημαίνει την κακοποίηση, το βασανιστήριο που πολλές φορές φτάνει μέχρι τον θάνατο, οπότε μιλάμε πλέον για τον «μαρτυρικό θάνατο». Κατ΄ επέκτασιν, «μαρτύριον» ονομάζεται ο τόπος ή ο τάφος, όπου βρίσκονται λείψανα Μαρτύρων της πίστεως.

Στην Εκκλησία, οι δύο αυτές έννοιες ταυτίζονται, καθώς η επιβεβαίωση της εμπειρίας της Χάριτος του Θεού δια του Αγίου Πνεύματος και η προσήλωση μέχρις ενώσεως με τον Θεάνθρωπο Χριστό κατατίθεται στον κόσμο ως μαρτυρία, συνοδευόμενη σχεδόν πάντα από κάθε είδους ταλαιπωρία, εσωτερική και εξωτερική, ταλαιπωρία κατά το πρότυπο του Πάθους του ίδιου του Κυρίου μας, ταλαιπωρία όμως ως οδόν προς το φως, τη λύτρωση και την αιώνια μακαριότητα.

Το μαρτύριο της Παναγίας

Εισαγωγή: Η ζωή της Παναγίας, ένα διαρκές ψυχικόν άλγος

Πάνω σε ποια βάση άραγε μπορεί κανείς να τεκμηριώσει λόγον περί του μαρτυρίου της Παναγίας; Το βέβαιον είναι πως η Παναγία δεν απεβίωσε με θάνατο μαρτυρικό, αν όμως κανείς ακολουθήσει τα λίγα σχετικά σημεία της επίγειας διαδρομής της, θα φτάσει στο συμπέρασμα πώς και η ζωή εκείνης ήταν γεμάτη από ψυχική ταλαιπωρία, την οποίαν υπέμεινε με υπομονή και πίστη.

Α. Ευαγγελισμός

Η πρώτη ψυχική της ταραχή μαρτυρείται η ήδη στο γεγονός του Ευαγγελισμού της καθώς «διεταράχθη επί τω λόγω αυτού»[3], δηλαδή του Άγγελου, καθώς βρέθηκε στην ανάγκη να αναιρέσει ταχύτατα αλλά και επώδυνα για την ανθρώπινη λογική της όλα τα δεδομένα για την σύλληψη ενός παιδιού. Αυτά είναι τα συναισθήματα τα οποία υποκρύπτει το ερώτημα «πως έσται τούτο»[4]. Το παράδοξο και κατ΄ ουσίαν σκανδαλώδες για την ανθρώπινη λογική γεγονός, το οποίον στον κοινό άνθρωπο πιθανόν και να απαιτεί μία ολόκληρη ζωή, προκειμένου να γίνει αποδεκτό δια της πίστεως, η Παναγία το αποδέχεται αμέσως, βρίσκοντας το θάρρος και τις δυνάμεις να αντέξει την κατεδάφιση της κοινής λογικής και να αφεθεί χωρίς καμία ανθρώπινη και λογική εγγύηση στο χάος του ανεξήγητου.

Β. Τα μέχρι της Θείας Γεννήσεως

Αλλά και αυτή καθεαυτή η εγκυμοσύνη της, πλήρως αποδεκτή από εκείνην δεν μπορεί παρά να την έφεραν και ενώπιον ενός άκρως επώδυνου γεγονότος: Ποια θα ήταν η αντίδραση εκείνου, ο οποίος είχε αποφασίσει να συνδέσει τη ζωή του μαζί της, του Ιωσήφ; Είναι αδύνατον να μην πιθανολόγησε το άκρως επώδυνο ενδεχόμενο να χαρακτηριστεί ως άτιμη και να εκδιωχθεί από αυτόν;

Οι εξελίξεις επιβεβαίωσαν αυτό το πιθανότατο ενδεχόμενο. Χρειάστηκε όραμα Κυρίου[5], προκειμένου ο μνήστωρ Ιωσήφ να δεχθεί να συνταξιδέψει με την Παναγία στον χώρο τού ανερμηνεύτου.

Παρόμοιο φόβο θα δεχτεί και οπωσδήποτε ως τραύμα η ψυχή της στο ενδεχόμενο κατακραυγής εκ μέρους της κοινωνίας μέσα στην οποία ζούσε. Η τύχη για γυναίκες με παρόμοια συμπεριφορά ήταν γνωστή[6] και είναι βέβαιον πώς απετέλεσαν ένα ψυχικό μαρτύριο, το οποίον η Παναγία μας κλήθηκε να αντέξει.

Η Θεία Γέννηση

Μήπως και η εξιστόρηση των γεγονότων της γεννήσεως του Χριστού μας[7], πέρα από τον εορταστικό και εξωραϊσμένο χαρακτήρα, με τον οποίον εορτάζουμε τα Χριστούγεννα, δεν περιέχει αθέατα, εκ πρώτης τουλάχιστον απόψεως, τραγικά γεγονότα και καταστάσεις; Ποια η ψυχική κατάσταση μιας νέας κοπέλας η οποία, ετοιμόγεννη ακόμα, περιφέρεται τρομαγμένη και ταλαιπωρημένη στα σοκάκια της Βηθλεέμ, επαιτώντας κατάλυμα; Σε τι κατάσταση πρέπει να βρισκόταν η Παναγία μας όταν μόνον μία φάτνη ζώων βρίσκεται διαθέσιμη για την μεγάλη στιγμή κάθε γυναίκας; Αλλά και όταν η γέννηση του Σωτήρος επιτελέσθηκε, πριν η μητρική χαρά για τη γέννηση του πρωτότοκου παιδιού γεμίσει την ψυχή της, η απειλή του Ηρώδη εξαφανίζει κάθε τέτοια χαρά και στη θέση της εγκαθίσταται ο πανικός και η αγωνία της φυγής, προκειμένου το παιδί της να ζήσει.

Η Υπαπαντή

Η πιο ανάγλυφη εικόνα του θεομήτωρικού πόνου βρίσκεται κρυμμένη στην φράση του δικαίου Συμεών προς την Παναγία κατά την Υπαπαντή[8]:

«Και σου δε αυτής την ψυχήν διέλευσεται ρομφαία»,

Είναι βέβαιον πως η προφητεία αυτή απετέλεσε από κείνην κιόλας τη στιγμή σπορά ενός επώδυνου φόβου που θα διαρκούσε 33 ολόκληρα χρόνια, μέχρι να επαληθευτεί στον Γολγοθά. Πώς μπορεί να περιγραφεί το μαρτύριο μιας μητέρας, όταν της αναγγέλλεται αυτό που θα εξολοθρεύει, όχι τη δική της ζωή αλλά την ζωή του ίδιου του παιδιού της;

Ο Ιησούς δωδεκαετής

Τα χρόνια περνούν και συναντούμε τον Ιησού δωδεκαετή στον Ναό.[9] και πάλι η οδύνη κάνει την εμφάνισή της στην μητρική ψυχή: «τέκνον, τι εποίησας ημίν ούτος; Ιδού ο πατήρ σου καγώ οδυνώμενοι εζητούμεν σε». Εδώ, εμφανές είναι το μαρτύριο του κάθε γονιού, όταν χάσει από τα μάτια του το παιδί του και όταν ο φόβος και του πιο απίθανου τρομακτικού ενδεχόμενου γεμίσει με πανικό την ψυχή του. Σε αυτό το μαρτύριο του κάθε γονιού όλων των εποχών και όλων των ανθρώπων μετέχει και η Παναγία μας. Τι κι αν έχει την εμπειρία τής θεόσταλτατης αναγγελίας; Ο φόβος της μάνας αποδεικνύεται πανίσχυρος και βασανιστικός.

από: Εδώ