Κήρυξη της Επαναστάσεως στη Ρούμελη την 27ην Μαρτίου 1821 στην Ιερά Μονή του Οσίου Λουκά
 «Ὁ ἀοίδιμος Γρηγόριος ο Ε΄ μετεπέμψατο τόν ἐπίσκοπον Ἀμφίσσης Ἡσαΐαν καί τούς προεστῶτας τῆς μονῆς τοῦ Ὁσίου Λουκᾶ εἰς Κωνσταντινούπολιν ὡς δῆθεν συσκεψομένους μετά τοῦ πατριάρχου περί πλασθείσης τινός ὑποθέσεως τοῦ μοναστηρίου. Ἀνέβησαν λοιπόν περί τό τέλος τοῦ 1820 εἰς Κωνσταντινούπολιν ὁ Ἡσαΐας καί οἱ δύο προεστῶτες τότε τῆς μονῆς: Θεοδόσιος ὁ ἀδελφός τοῦ αὐτοῦ  Ἡσαΐου σύμβουλος ὤν καί ὁ ἐξ Ἀνεμωρείας Ἰωάσαφ Χατζῆς ἡγούμενος αὐτῆς. Συσκεψάμενοι δέ μετά τοῦ πατριάρχου, λαβόντες τήν ἐμπιστευτικήν ἀποστολήν πρός ἐξέγερσιν τῆς ἐπαναστάσεως καί ἐφοδιασθέντες μετά τῶν οἰκείων ἐπιστολῶν καί ἐγγράφων τῶν τε ἑταίρων καί τοῦ πατριάρχου κατῆλθον εἰς τήν μονήν περί τόν Μάρτιον…».

»Ἐν τῇ μονῇ ἅμα τῇ ἀφίξει αὐτῶν συνελθόντες καί ὁ Διάκος, ὁ Ἀθανάσιος Ζαρείφης, ὁ ἀπεσταλμένος τῆς ἑταιρείας, καί οἱ προεστῶτες καί οἱ πρεσβύτεροι τῶν μοναστῶν, […] ἐν τῷ ναῷ τῆς μονῆς, κεκλεισμένων τῶν θυρῶν, καί μετά βραχεῖαν συνδιάσκεψιν ἐψήφισαν τήν ἐπανάστασιν· καί ἕκαστος ἀνέλαβεν ὁρκισθείς ἐπί τοῦ ἱεροῦ εὐαγγελίου νά ἐργασθῇ τελεσφόρως.
»Μετά τήν λύσιν δέ τῆς συνεδριάσεως ἐτράπησαν ἕκαστος εἰς τήν ἐκτέλεσιν τῶν ἐναποτεθειμένων αὐτῷ ἔργων. Καί ὁ μέν Ἡσαΐας ἀπῆλθε νά παρασκευάσῃ τά τῆς ἐπαναστάσεως παρά τοῖς Λοκροῖς Ὀζόλαις καί Δωριεῦσιν […] Τότε ἔλαβον παρά τοῦ Ἡσαΐου τάς τελαυταίας διαταγάς ἐπικυρουμένας καί ὑπό ἐπιστολῶν τοῦ πατριάρχου καί ὑπό τῶν ἑταίρων οἱ ἀρματωλοί καί κλέπται τῆς Λοκρίδος καί Δωρίδος, ὁ Πανουριᾶς, ὁ Δυοβουνιώτης, ὁ Σκαλτᾶς…».
»Ὁ δέ Διάκος μετά ταχύτητος ἀετοῦ παρεσκεύασε τά τῆς ἐπαναστάσεως ἐν τε Φωκίδι καί Βοιωτίᾳ ὡς ἐκ κέντρου ἐκ τῆς Λεβαδείας τῆς ἀρματωλικῆς αὐτοῦ ἕδρας […] ἀπό τῆς 12ης Μαρτίου, καθ’ ἥν ἐγένετο ἡ ἐν τῇ μονῇ τοῦ ὁσίου Λουκᾶ συνεδρίασις, τά περί τόν Παρνασσόν καί τόν Ἑλικῶνα ἐσείοντο ὑπό τῶν Ἑλλήνων προαλειφομένων εἰς τό πεδίον τοῦ Ἄρεως.
»Τῇ 23 Μαρτίου ἦσαν ἕτοιμοι οἱ ἐν Λεβαδείᾳ, ὁσίῳ Λουκᾷ  καί Ἀμφίσσῃ νά ἀνάψωσι τό πῦρ· ἀλλ’ ἀνέμενον νά ἴδωσι τήν πυράν τῆς Πελοποννήσῳ […] τήν νύκτα τῆς 26 πρός τήν 27 διετέλεσαν ἐν τῇ μονῇ τοῦ ὁσίου Λουκᾶ οἱ μονασταί καί τινες ἐκεῖ συνελθόντες χωρῖται, ἡγουμένου τοῦ ἑταίρου Ζαρείφη, ἔνοπλοι ἀναμένοντες ἐν συγκινήσει τά τῆς Ἀμφίσσης· ἅμα τῇ ἕῳ ἐψάλη δοξολογία ἐν τῷ περιβλέπτῳ τῆς αὐτῆς μονῆς ναῷ μετά δακρύων χαρᾶς ὑπό τοῦ ἐπισκόπου Ἀμφίσσης Ἡσαΐου καί πάντων τῶν ἱερομονάχων ἐν λαμπρᾷ ἐκκλησιαστικῇ στολῆ καί πομπῇ, παρόντων τοῦ τε Ζαρείφη καί τοῦ Διάκου. Μετά τό τέλος τῆς δοξολογίας, φιλησάντων πάντων τήν χεῖρα τοῦ κρατοῦντος τήν ἁπλῆν σημαίαν τῆς ἐπαναστάσεως ἐν τῷ προαυλίῳ τῆς μονῆς Ἡσαΐου, τῇ δ’ ἑτέρᾳ εὐλογοῦντος τούς παρισταμένους καί ψάλλοντας τό: “Σῶσον Κύριε τόν λαόν σου” καί πάντων ἀσπασαμένων ἐν ἐνθουσιασμῷ ἀλλήλους τόν ἐν Χριστῷ ἀσπασμόν, ἀπεχωρίσθησαν».  [Γεωργίου Κρέμου, Ἱστορία τῆς ἐν τῇ Φωκίδι Μονῆς τοῦ Ὁσίου Λουκᾶ τοῦπίκλιν Στειριώτου, τόμος Β΄, (Ἐν Ἀθήναις: Ἔκδ. Ἐκ τοῦ τυπογραφείου τῆς Εφημερίδος τῶν Συζητήσεων, 1880), σελ.97-99].
Το ιστορικό αυτό γεγονός της κηρύξεως της Επαναστάσεως στη Ρούμελη την 27η Μαρτίου 1821 τιμάται κάθε χρόνο στην Ιερά Βυζαντινή Μονή του Οσίου Λουκά ως ένδειξη ελάχιστης τιμής στους αγωνιστές ήρωες του ’21 που θυσιάστηκαν για την ελευθερία της πατρίδας μας.
Έτσι, την Κυριακή 26 Μαρτίου ε.έ. στην Ιερά Βυζαντινή Μονή του Οσίου Λουκά, εκεί από όπου ξεκίνησε η Επανάσταση στη Ρούμελη, τελέστηκε δοξολογία χοροσταστούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Θηβών και Λεβαδείας κ. Γεωργίου, με τη συμμετοχή του κλήρου, των αρχόντων και του ευλαβούς λαού.
Ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των πεσόντων υπέρ πίστεως και πατρίδος κατά την επανάσταση του ’21 και κατάθεση στεφάνων στο μνημείο του Επισκόπου Σαλώνων Ησαΐα, ο οποίος έπεσε ηρωϊκώς στη μάχη της Χαλκωμάτας.
Τέλος, ακολούθησε μουσικοχορευτική εκδήλωση από πολιτιστικούς συλλόγους της περιοχής.