Τί εννοούμε με την λέξη άγιος;

Ο άγιος
ενωμένος πλέον
με τον Θεό
σπάει κάθε όριο
στο χρόνο
και στο χώρο.

Του Αρχιμ. Ιακώβου Κανάκη
Κάθε μέρα εορτάζουν πολλοί άγιοι. Άλλους τους ξέρουμε και άλλους όχι. Ελάχιστους αναφέρουν τα ημερολόγια. «Νέφος» ονομάζονται με μια λέξη εξαιτίας του πλήθους τους. Αυτό δίνει την αφορμή να μιλήσουμε για τον όρο άγιος. Τί εννοούμε με την λέξη άγιος; Πρόκειται για έναν καλό άνθρωπο που προσπαθεί να μην κάνει κακό στους γύρω του; Πού αναπτύσσει τον ανθρωπισμό του; Την αλληλεγγύη του; Αυτός είναι ο άγιος;
Όχι, αυτός δεν είναι άγιος αλλά ένας καλός άνθρωπος, καλός πολίτης. Η αγιότητα δεν είναι αυτό. Η αγιότητα έχει να κάνει με την  αγάπη στο Θεό, που σε κάνει να παίρνεις στοιχεία από Εκείνον, είναι αυτή που σε θεώνει και το πλημμύρισμά της μέσα σου το προσφέρεις στους γύρω σου, στους ανθρώπους, στα ζώα και στην υπόλοιπη δημιουργία. Ο άγιος έχει «πληγωθεί» από την αγάπη του Θεού και αναζητά συνεχώς να Τον συναντήσει. Θέλει να μιλάει γι᾽ Αυτόν. Ο άγιος από την ένωσή του με το Θεό φθάνει στο σημείο να θαυματουργεί. Επιτελεί ασύλληπτα γεγονότα, αλλά τα κρύβει επιμελώς. Είναι ταπεινός και απλός. Θυσιάζεται για όλους. Προσφέρει και δεν περιμένει ανταπόδοση. Αν κάποιος παρουσιάζεται με άλλα χαρακτηριστικά, και όχι με τα παραπάνω, απλά δεν είναι άγιος. Ή καλύτερα ή δεν είναι άγιος ή είναι δια Χριστόν σαλός.

Μιλούν κάποιοι για τοπικούς αγίους. Μοιάζει πολύ ανθρώπινος αυτός ο προσδιορισμός, αφού ο άγιος ενωμένος πλέον με τον Θεό σπάει κάθε όριο στο χρόνο και στο χώρο. Ο άγιος, ο κάθε άγιος, είναι πάντοτε παγκόσμιος. Θυμάμαι εκείνο το περιστατικό του ανθρώπου από την Αμερική, που είχε μεγάλη ανάγκη τον λόγο και την παρουσία του γέροντος Πορφυρίου. Τον επισκέφθηκε ο όσιος «ιεροκρυφίως» μέσα στην νύχτα και επειδή εκείνος κοιμόταν, δεν τον ξύπνησε αλλά του άφησε ανοικτή την μπαλκονόπορτα. Ζέστανε από την Αθήνα την παγωνιά  της καρδιάς του δυσκολεμένου ανθρώπου στις ΗΠΑ. Αυτό είναι το έργο της προσευχής ως καρπού της αγιότητας. Οι άγιοι λοιπόν δεν περιορίζονται ούτε από τον χρόνο ούτε από τον χώρο, είναι παρόντες σε όσους τους επικαλούνται. Οι «καλοί άνθρωποι» μπορούν να το κάνουν αυτό; Δεν μπορούν. Άλλο λοιπόν καλός άνθρωπος και άλλο άγιος.

Ο άγιος έχει και ένα ακόμα χαρακτηριστικό. Ζει τα γεγονότα της ζωής του Χριστού μυστικά μέσα στην καρδιά του. Κυρίως ζει το Πάθος και την Ανάστασή Του. Αυτό ζούσε ο μεγάλος Ρώσσος Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ, όχι για σαράντα ημέρες μετά το Πάσχα, όπως προσπαθούμε να κάνουμε εμείς,  αλλά κάθε μέρα και κάθε στιγμή χαιρετούσε τους ανθρώπους με την έκφραση «Χριστός Ανέστη χαρά μου»! Δεν ήταν αυτός ένας τυπικός χαιρετισμός αλλά αποτελούσε πνευματικό καρπό, ήταν απόφθεγμα της ψυχικής του βιοτής. Αυτή η χαρά της Αναστάσεως γεμίζει τον άνθρωπο, τον πλημμυρίζει χωρίς να τον πνίγει. Ο άνθρωπος της Ανάστασης, ο άνθρωπος του Θεού διακρίνεται από το φωτεινό πρόσωπό του, τις κινήσεις του, την όλη του συμπεριφορά. Δεν μπορείς να τον ξεχάσεις. Δεν φοβάται ποτέ γιατί η αγάπη έχει νικήσει  κάθε του φόβο. Δεν κουράζεται να προσφέρει, αντίθετα, λαμβάνει δύναμη από αυτό. Νοιώθει ελεύθερος, γιατί είναι ελεύθερος. Απαλλάχθηκε από την πιο βαρειά σκλαβιά και αιχμαλωσία, αυτήν που δημιουργούν τα πάθη και «τα τέκνα τους», τα αμαρτήματα. 
Η προσπάθεια για την αγιότητα δεν γίνεται θεωρητικά και απομονωμένα. Γίνεται κατά βάση μέσα από τα μυστήρια της Εκκλησίας. Λένε κάποιοι: « Πιστεύω στο Θεό αλλά όχι στην Εκκλησία και πολύ περισσότερο όχι στους ιερείς». Μπερδεύουν τις έννοιες. Δεν ξέρουν ότι και αυτοί ανήκουν στην Εκκλησία και βρίζοντάς την καταφέρονται εναντίον του εαυτού τους. Εκκλησία είμαστε όλοι, κληρικοί και λαϊκοί. Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν τί είναι η Εκκλησία. Θεωρούν συχνά και οι εντός και οι εκτός αυτής ότι η Εκκλησία είναι μια ομάδα ηθικά καθαρών. Ή θεωρούν ότι είμαστε κάποιο γραφείο πρόνοιας. Όχι! Η Εκκλησία είναι θεραπευτήριο το οποίο όλοι επισκεπτόμαστε για να βρούμε την χαμένη μας υγεία. 

Κλείνοντας  να πω ότι καλοσύνη και αγαθότητα υπάρχει και σε αλλόθρησκους ακόμα και σε άθεους, όμως είναι γεμάτη με εγωισμό και εμπάθεια. Δεν θέλουμε αυτόν τον απρόσωπο ανθρωπισμό. Αναζητούμε την Αλήθεια. Και κάτι άλλο Ό,τι δεν είναι ενωμένο με το Θεό, ποτισμένο από την Χάρη Του είναι καταδικασμένο να λήξει, να πεθάνει. Δεν θέλουμε να πεθάνουμε. Είμαστε στην Εκκλησία γιατί θέλουμε να ζούμε, να χαιρόμαστε και τώρα και πάντοτε!