Σε μια πλαγιά του βουνού «Καράβα» των
Αγράφων, όπου τα έλατα είναι πολύ στριμωγμένα, κοντά στο χωριό Βλάσι,
εξοικονομείται λίγος χώρος για το μοναστήρι, που τιμάται στο Γενέθλιο
της Θεοτόκου.
Το μοναστήρι αυτό κτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα [1600-1620]. Κτήτορες είναι Βλασιώτες, Γεώργιος και ο γιος του Κωνσταντίνος. Ο Β. Κωτσιώρης [βλ. Η Αργιθέα, σελ. 135], κατάγραψε μια τοπική παράδοση, σύμφωνα με την οποία, οι κτήτορες επιστρέφοντας από την ξενιτιά, στην περιοχή Οξυά έπεσαν πάνω σε ληστές. Τότε, έκαναν τάμα, πως, σαν γλύτωναν θα έκτιζαν στην Παναγία το μοναστήρι. Η Παναγία τους γλύτωσε, κι έτσι αυτοί εκπλήρωσαν το τάμα τους.
Στον κώδικα SUPPLEMENT GREC, με αριθμό 704- 708 της Εθνικής Βιβλιοθήκης των Παρισίων, ανάμεσα σε 80 περγαμηνά σιγίλια, τα οποία αναφέρονται σε ελληνικά μοναστήρια των ετών 1593-1798, σώζεται και ένα, με αριθμό 61, που αναφέρεται στο σταυροπηγιακό μοναστήρι του Βλασίου. Μια σύντομη περίληψη του, μας έδωσε ο Σπ. Λάμπρος στο π. «Νέος Ελληνομνήμων» (τ. Γ΄, σελ. 394) :
«[…] Ο μακαρίτης Γραμματικός Γεώργιος ο εξ Αγράφων της επαρχίας Φαναρίου ορμώμενος, πάππος του μακαρίτου άρχοντος Ποστέλνικου Κωνσταντίνου ανήγειρε και ανωκοδόμησεν εκ βάθρων δαπάναις ιδίαις και αναλώμασι προ χρόνων ήδη δυσεμνημονεύτων το ιερόν και σεβάσμιον μονύδριον, το κείμενον εν τη επαρχία Φαναρίου και Νεοχωρίου κατά το γειτνιάζον χωρίον Βλασίου εν τω βουνώ Καράβα, αναθήμασι κατακοσμήσας ο ρηθείς αοίδημος κτίτωρ κυρ Γεώργιος Γραμματικός ο των Αγράφων ενεγκαμένης τετυχηκώς… διεκυβερνάτο και διωκείτο έκτοτε προσταευόμενον ως διαδόχων της γενεάς του αυτού κτίτορος παρά των ευγενεστάτων αρχόντων του ευλογημένου και επισήμου γένους των Σλουτζιάρηδων, ως απόγονος λαμπρός τω όντι και περιφανής εχρημάτισεν ο μακαρίτης άρχων Ποστέλνικος Κωνσταντίνος Σλουτζιάρης ανήρ επίσημος και θεοσεβής… Περιήλθεν η προστασία του ειρημένου μονυδρίου τω πρεσβυτέρω υιώ αυτού ευγενεστάτω άρχοντι, μεγάλω ρήτορι της καθ’ ημάς του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας και πρωτοσπαθαρίω κυρίω Αλεξάνδρω Σλουτζιάρη ανδρί περιφανή και σοφώ… ο δε ρηθείς ευγενέστατος άρχων ρήτωρ της καθ΄ημάς του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας κύριος Αλέξανδρος ο λαμπρός και πρεσβύτερος απόγονος και διάδοχος του ευλογημένου γένους των Σλουτζιάρηδων… εποιήσατο ευλογοφανή εις ανακαινισμόν και ανανέωσιν της σταυροπηγιακής αξίας του ειρημένου μονυδρίου…».
Αφού το 1639 στο σιγίλλιο του Κύριλλου Β΄ αναφέρονται οι κτήτορες, θα πρέπει επομένωςοναόςνακτίστηκεπριν από το έτος αυτό. Ένα άλλο σιγίλλιο, του πατριάρχη Κύριλλου Στ΄(1813-1818), ανανεώνει τα σταυροπηγιακά δίκαια «της εν τη επαρχία Φαναρίου και Νεοχωρίου, κατά το χωριον Βλάσιον, μονής του Γενεσίου της Θεοτόκου, κτητορικής των προγόνων του εν Κων/πόλει ακμάσαντος Σπαθαρίου Αλεξάνδρου Ζουλουτζάρογλου εν έτει αωιδ΄[1814]».
«… γ) Των Γενεθλίων (της) Παναγίας (του) Βλασίου εν (τω) βουνώ Καράβα : του 1800, 1801, 1802 προς (γρόσια) 100».
Οι ίδιοι κτήτορες ιστόρησαν και το ναό του Προδρόμου στο γειτονικό χωριό Οξυά, καθώς φαίνεται από σχετική επιγραφή του ναού του Προδρόμου την οποία διέσωσε ο Μητροπολίτης Ιεζεκιήλ. (Η επιγραφή του ναού του Προδρόμου είναι η εξής :
«Ιστορήθη ο θείος και πάνσεπτος ναός του τιμίου ενδόξου προφήτου Προδρόμου και βαπτιστού Ιωάννου, δι’ εξόδων του τιμιωτάτου και ευγενεστάτου άρχοντος κ. κ. Γεωργίου και του υιού αυτού Κωνσταντίνου εν Κώμη Βλάσι, αρχιερατεύοντος του πανιερωτάτου Αρχιεπισκόπου Ευθυμίου, ιερεατευόντων και συνδραμόντων των ευλαβεστάτων ιερέρεων κ. κ. Ιωάννου και Κυπριανού, κόποις Ιωάννου τλήμονος έτει ΖΡΜΘ». [δηλ. 7149 από Αδάμ και 1641 από Χριστού].
Το μοναστήρι αυτό κτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα [1600-1620]. Κτήτορες είναι Βλασιώτες, Γεώργιος και ο γιος του Κωνσταντίνος. Ο Β. Κωτσιώρης [βλ. Η Αργιθέα, σελ. 135], κατάγραψε μια τοπική παράδοση, σύμφωνα με την οποία, οι κτήτορες επιστρέφοντας από την ξενιτιά, στην περιοχή Οξυά έπεσαν πάνω σε ληστές. Τότε, έκαναν τάμα, πως, σαν γλύτωναν θα έκτιζαν στην Παναγία το μοναστήρι. Η Παναγία τους γλύτωσε, κι έτσι αυτοί εκπλήρωσαν το τάμα τους.
Στον κώδικα SUPPLEMENT GREC, με αριθμό 704- 708 της Εθνικής Βιβλιοθήκης των Παρισίων, ανάμεσα σε 80 περγαμηνά σιγίλια, τα οποία αναφέρονται σε ελληνικά μοναστήρια των ετών 1593-1798, σώζεται και ένα, με αριθμό 61, που αναφέρεται στο σταυροπηγιακό μοναστήρι του Βλασίου. Μια σύντομη περίληψη του, μας έδωσε ο Σπ. Λάμπρος στο π. «Νέος Ελληνομνήμων» (τ. Γ΄, σελ. 394) :
«Σιγίλλιον του ιερού μοναστηρίου του Βλασίου εν τη του Φαναρίου
επαρχία» του αυτού πατριάρχου Γαβριήλ Δ΄, «εν έτει σωτηρίω χιλιοστώ
επτακοσιοστώ ογδοηκοστώ δευτέρω» (Μάιος1782). Μετά των υπογραφών των
συνοδικών. Άρχεται : “Έθος συν τοις άλλοις και τούτο καθέστηκε τη καθ’
ημάς του Χριστού μεγάλη εκκλησία βεβαιούσθαι δηλαδή οσημέραι και
επικυρούσθαι δια νεωτέρων εκκλησιαστικών γραμμάτων. Το αρχικόν Ε ερυθρόν
και μέλαν».
Στη συνέχεια αναφέρεται και επικυρώνει άλλο σιγίλλιο του πατριάρχη
Κύριλλου Β΄, του 1639, το οποίο δε σώζεται σήμερα . Τέλος για τους
κτήτορες το σιγίλλιο του πατριάρχη Γαβριήλ Δ΄ (1782) γράφει :«[…] Ο μακαρίτης Γραμματικός Γεώργιος ο εξ Αγράφων της επαρχίας Φαναρίου ορμώμενος, πάππος του μακαρίτου άρχοντος Ποστέλνικου Κωνσταντίνου ανήγειρε και ανωκοδόμησεν εκ βάθρων δαπάναις ιδίαις και αναλώμασι προ χρόνων ήδη δυσεμνημονεύτων το ιερόν και σεβάσμιον μονύδριον, το κείμενον εν τη επαρχία Φαναρίου και Νεοχωρίου κατά το γειτνιάζον χωρίον Βλασίου εν τω βουνώ Καράβα, αναθήμασι κατακοσμήσας ο ρηθείς αοίδημος κτίτωρ κυρ Γεώργιος Γραμματικός ο των Αγράφων ενεγκαμένης τετυχηκώς… διεκυβερνάτο και διωκείτο έκτοτε προσταευόμενον ως διαδόχων της γενεάς του αυτού κτίτορος παρά των ευγενεστάτων αρχόντων του ευλογημένου και επισήμου γένους των Σλουτζιάρηδων, ως απόγονος λαμπρός τω όντι και περιφανής εχρημάτισεν ο μακαρίτης άρχων Ποστέλνικος Κωνσταντίνος Σλουτζιάρης ανήρ επίσημος και θεοσεβής… Περιήλθεν η προστασία του ειρημένου μονυδρίου τω πρεσβυτέρω υιώ αυτού ευγενεστάτω άρχοντι, μεγάλω ρήτορι της καθ’ ημάς του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας και πρωτοσπαθαρίω κυρίω Αλεξάνδρω Σλουτζιάρη ανδρί περιφανή και σοφώ… ο δε ρηθείς ευγενέστατος άρχων ρήτωρ της καθ΄ημάς του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας κύριος Αλέξανδρος ο λαμπρός και πρεσβύτερος απόγονος και διάδοχος του ευλογημένου γένους των Σλουτζιάρηδων… εποιήσατο ευλογοφανή εις ανακαινισμόν και ανανέωσιν της σταυροπηγιακής αξίας του ειρημένου μονυδρίου…».
Αφού το 1639 στο σιγίλλιο του Κύριλλου Β΄ αναφέρονται οι κτήτορες, θα πρέπει επομένωςοναόςνακτίστηκεπριν από το έτος αυτό. Ένα άλλο σιγίλλιο, του πατριάρχη Κύριλλου Στ΄(1813-1818), ανανεώνει τα σταυροπηγιακά δίκαια «της εν τη επαρχία Φαναρίου και Νεοχωρίου, κατά το χωριον Βλάσιον, μονής του Γενεσίου της Θεοτόκου, κτητορικής των προγόνων του εν Κων/πόλει ακμάσαντος Σπαθαρίου Αλεξάνδρου Ζουλουτζάρογλου εν έτει αωιδ΄[1814]».
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο Αλέξανδρος Ζουλουτζάρογλου είναι
κάποιος απόγονος της οικογένειας Σλουτζιάρη, από την οποία προέρχονται
οι κτήτορες του μοναστηριού. Επομένως τόσο το όνομα Γραμματικός, όσο
και το όνομα Σλουτζιάρης που προέρχονται από βυζαντινά οφίκια μας είναι
γνωστά από το σιγίλλιο του πατριάρχη Γαβριήλ Δ΄(1782) Ο μητροπολίτης
Σάρδεων και Πισιδίας (2) σφαλμένα αναφέρει «χωρίον Βλάνιον», από όπου
παρασυρθήκαμε και ημείς στην πρώτη έκδοση της παρούσας μελέτης, γιατί
στο σιγίλλιο γράφει ευκρινώς «χωρίου Βλασίου», εκτός αν είχε υπόψη του
άλλο αντίγραφο. [Θεσσαλικό Ημερολόγιο, έκδοση σιγίλλιου από το Δρα Β. Κ.
Σπανό, O Dr Β. Σπανός αναφέρει και ανέκδοτο έγγραφο επιτιμίου του
πατριάρχη Κπόλεως Ιακώβου (1680-1688) κατά του Παρθενίου μοναχού του
μοναστηριού Βλασίου.
Στον κατάλογο, τέλος, των σταυροπηγιακών μοναστηριών της
Θεσσαλιώτιδας, με τα ετήσια χρέη δίπλα στο καθένα τους, ο μητροπολίτης
Σάρδεων Γερμανός αναφέρει και το μοναστήρι του Βλασίου :«… γ) Των Γενεθλίων (της) Παναγίας (του) Βλασίου εν (τω) βουνώ Καράβα : του 1800, 1801, 1802 προς (γρόσια) 100».
Οι ίδιοι κτήτορες ιστόρησαν και το ναό του Προδρόμου στο γειτονικό χωριό Οξυά, καθώς φαίνεται από σχετική επιγραφή του ναού του Προδρόμου την οποία διέσωσε ο Μητροπολίτης Ιεζεκιήλ. (Η επιγραφή του ναού του Προδρόμου είναι η εξής :
«Ιστορήθη ο θείος και πάνσεπτος ναός του τιμίου ενδόξου προφήτου Προδρόμου και βαπτιστού Ιωάννου, δι’ εξόδων του τιμιωτάτου και ευγενεστάτου άρχοντος κ. κ. Γεωργίου και του υιού αυτού Κωνσταντίνου εν Κώμη Βλάσι, αρχιερατεύοντος του πανιερωτάτου Αρχιεπισκόπου Ευθυμίου, ιερεατευόντων και συνδραμόντων των ευλαβεστάτων ιερέρεων κ. κ. Ιωάννου και Κυπριανού, κόποις Ιωάννου τλήμονος έτει ΖΡΜΘ». [δηλ. 7149 από Αδάμ και 1641 από Χριστού].