ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ.

    τοῦ Πρωτ. Βασιλείου Α. Γεωργοπούλου,  Λέκτωρος Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.

Ἡ ἀμφισβητήσῃ τῆς ἐκκλησιαστικῆς διδαχῆς καὶ ἐμπειρίας σχετικὰ μὲ τὸ πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου εἶναι ἔνα φαινόμενο μόνιμο στήν ἱστορικὴ πορεία τῆς Ἐκκλησίας. Μαρτυρεῖται ἤδη ἀπ’ αὐτὰ τὰ ἀποστολικὰ χρόνια (Ἀ’ Ἰωάν. 22-26. Β’ Ἰωάν. 7). Πλῆθος αἱρέσεων καὶ θεωριῶν ἄλλοτε εὐθέως καὶ ἄλλοτε συγκεκαλυμμένως ἐπιχείρησαν καὶ ἐπιχειροῦν μέχρι σήμερα νά παραχαράξουν ἢ καὶ νά ἀντικαταστήσουν τὴν ἐκκλησιαστικὴ αὐτοσυνειδησία καὶ τὸ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι φρόνημα τῆς Ἐκκλησίας σχετικὰ μὲ τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ.

Ἀπὸ τὰ μέσα τοῦ δεκάτου ἐνάτου αἰῶνα, ἀλλὰ καὶ κατὰ τή διάρκεια τοῦ εἰκοστοῦ, δημιουργήθηκαν αἱρετικὰ καὶ παραχριστιανικὰ συστήματα, ἀλλὰ καὶ ἀποκρυφιστικὲς θεωρίες, οἱ ὁποῖες ὑπάρχουν μέχρι σήμερα καὶ συνεχίζουν νά παραμορφώνουν καὶ νά ἀκρωτηριάζουν τὴν ἐξ Ἀποκαλύψεως διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας.

Ἀναφέρει πολὺ χαρακτηριστικὰ ὁ καθηγητὴς κ. Εὐάγγελος Θεοδώρου: «Συχνὰ ὑπάρχουν ἰσχυρισμοὶ περὶ τοῦ Χριστοῦ, οἱ ὁποῖοι εἴτε μὲ ἔκδηλη ἀντιχριστιανικὴ διάθεσι εἴτε κατὰ συγκεκαλυμμένον τρόπο μὲ χρῆσι εὐσεβοφανοὺς προσωπείου, ὑπονομεύουν αὐτὰ τὰ θεμέλια τοῦ χριστιανισμοῦ»1.

Ἡ διατύπωση τῶν αἱρετικῶν ἀντιλήψεων σχετίζεται στίς μὲν αἱρετικὲς κινήσεις, μὲ τή δῆθεν ὀρθή κατανόηση τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τὴν ἀποκλειστικότητα τῆς ὁποίας κάθε τέτοια ὁμάδα διεκδικεῖ γιά τὸν ἑαυτὸ της, στίς δὲ παραχριστιανικὲς κινήσεις (π.χ. Μορμόνοι) μὲ τὴν ἀνεπάρκεια, κατ’ αὐτές, τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ θείας Ἀποκαλύψεως καὶ τὴν ἀνάγκη συμπληρώσεώς της καὶ σὲ ἄλλες μὲ μοναδικὸ μέσο ἑρμηνείας ἀποκλειστικῶς τὸ ἔργο τοῦ ἰδρυτὴ τῆς κινήσῃς (π.χ. Χριστιανικὴ Ἐπιστήμη).

Ἀντιθέτως στά ἀποκρυφιστικὰ συστήματα σχετίζεται μὲ τὸ ἐπιχείρημα τῆς ἀξιολόγησης τοῦ Χριστιανισμοῦ ὑπὸ τὸ πρῖσμα μιᾶς ἐσωτεριστικῆς-μυστικῆς γνώσης ἢ ἀρχέγονης σοφίας, ποὺ ἰσχυρίζονται ὅτι κατέχουν ἢ ἄκομα καὶ μὲ ἀποκαλύψεις πνευμάτων σὲ ὁρισμένους ἀποκρυφιστικοὺς χώρους (π.χ. Πνευματισμός).

Οἱ ἰσχυρισμοί, βεβαίως, αὐτῶν τῶν κινήσεων, τόσο τῶν αἱρετικῶν ὄσο καὶ τῶν ἀποκρυφιστικῶν, ἀποτελοῦν, συνήθως τὴν συγχρόνη ἔκφραση παλαιοτέρων πλανῶν πού ξαναεμφανίζονται στό ἱστορικὸ προσκήνιο μὲ καινούρια ἐπωνυμία. Χωρὶς ἀντικειμενικὴ δυσκολίας πολλὲς ἀπό τίς σύγχρονες ἀποκρυφιστικὲς καὶ νεοεποχίτικες θεωρίες περὶ Χριστοῦ μποροῦν ἄνετα νά χαρακτηριστοὺν ὡς Νεογνωστικές.

Στά ἴδια πλαίσια καὶ μὲ ἀντικειμενικὴ στόχευση τὴν ἀλλοίωση τῆς ἐκκλησιαστικῆς διδαχῆς γιά τὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου πρέπει ἐπίσης νά ἐντάξουμε καί τίς ὕπουλες μεθοδεύσεις τοῦ σύγχρονου καὶ ποικιλόμορφου θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ.

Κάθε λόγος γιά σύνθεση τῶν διαφόρων θρησκευτικῶν παραδόσεων, γιά ἐπιμέρους ἐνσωμάτωση καὶ σύγκλιση τῶν ὑποτιθεμένων κοινῶν στοιχείων ὅλων τῶν θρησκειῶν, παρὰ τὸ ἄκρως ἐλκυστικὸ λεξιλόγιο, ποὺ οἱ θιασῶτες τοῦ φαινομένου χρησιμοποιούν, δέν εἶναι τίποτα ἄλλο παρὰ μία προσπάθεια νά ἐπιτευχθεῖ ἕνας ἑνιαῖος συνδυασμὸς ἀντιθέτων ἢ ἀσυμβίβαστων στοιχείων καὶ μεγεθῶν. Τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ στά πλαίσια τοῦ θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ, ἐπισημαίνει πολὺ εὔστοχα ὁ Δανὸς θρησκειολόγος καθηγητὴς J. Aagaard (1928-2007), «ἰσοπεδώνεται»2.

Γιά ὄλες αὐτές τίς αἱρετικές, παραχριστιανικές, ἀποκρυφιστικὲς καὶ νεοεποχίτικες ἐκδοχὲς γιά τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καὶ γενικὰ γιά κάθε θεωρία περὶ Χριστοῦ, ποὺ ἀκρωτηριάζει τὴν ἐκκλησιαστικὴ διδαχὴ καὶ αὐτοσυνειδησία σχετικὰ μὲ τὸ πάνσεπτο πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου (Ἰωάν. 20, 30. 21, 25. Ἀ’ Ἰωάν. 1, 1-4. Ἀ’ Πέτρ. 1, 12) ἣ ἐπιχειρεῖ νά τὴν ἀντικαταστήσει, ἰσχύουν διαχρονικὰ καὶ στό ἀκέραιο οἱ θέσεις τοῦ Ἁγίου Ἰουστίνου Φιλοσόφου καὶ Μάρτυρος, ὅτι «πολλοὶ γὰρ καὶ ἄθεα καὶ βλάσφημα καὶ ἄδικα ἐν ὀνόματι αὐτοῦ παραχαράσσοντες ἐδίδαξαν, καὶ τὰ ἀπὸ τοῦ ἀκαθάρτου πνεύματος διαβόλου ἐμβαλλόμενα ταῖς διανοίαις αὐτῶν ἐδίδαξαν καὶ διδάσκουσι μέχρι νῦν»3.

Σημειώσεις

1.  Βλ. Προλεγόμενα στην Χριστολογικὴ Ἀπολογητική, στο ΘΕΟΛΟΓΙΑ 68(1997). σ. 626.

2. Βλ. J. Aagaard, Synkretismus, στο H. Kruger, W. Loser- W. Muller - Romheld u.a. (Hrsg), Okumene Lexicon. Kirchen, Religionen Bewegungen, 1983, στ. 1133: “von Synkretismus nur die Redesein kann, wenn Christus nicht mehr ins Zentrum, sondern mit anderen relig Meistern und Religionsstiftern in eine Reihe gestellt wird. In unserem Jahrhundert ist ein internationaler Synkretismus entstanden, der behauptet, dass alle Religionen gleich wahr sind und zu demselben Ziel fuhren. Jesus Christus wird nivelliert und zu einem unter mehreren”. 

3. Βλ. Ἰουστίνου, Διάλογος, 82, PG 6, 669 C.