«Οι Έλληνες τόλμησαν να αμφισβητήσουν το ανίκητο της Γερμανίας, υψώνοντας απέναντί του το υπερήφανο πνεύμα της ελευθερίας».

Αυτοί που αγωνίστηκαν

στο έπος του 40,

ήταν γνήσιοι απόγονοι του Λεωνίδα,

του Κολοκοτρώνη,

του Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου

και όλων εκείνων που αγωνίστηκαν

«για του Χριστού την πίστην την αγίαν

και για της πατρίδας την ελευθερία»

Του Αρχιμανδρίτη Αλέξίου Ιστρατόγλου Αν/χη Στρατιωτικού Ιερέως Ναυστάθμου Σαλαμίνας*

Αύριο 28 Οκτωβρίου 2014 θα γιορτάσουμε δύο μεγάλες εορτές, μία θρησκευτική και μία εθνική. Γιορτάζουμε την Αγία Σκέπη της Παναγίας Θεοτόκου, που πάντοτε σκέπαζε και σκεπάζει το λαό μας και τον οδηγεί σε νίκες και επιτυχίες, αλλά εορτάζουμε και το έπος του 1940. Θυμόμαστε και καλούμαστε να εορτάσουμε μια επέτειο  που μας φανερώνει την άμυνα ενός λαού στην Ιταλογερ- μανική φασιστική επιδρομή.

Το ΟΧΙ του Έλληνα πρωθυπουργού εκφράστηκε στην πράξη από το αγωνιστικό φρόνημα των υπερασπιζομένων την ελευθερία Ελλήνων. Ο πόλεμος, η πείνα, οι κακουχίες, οι στερήσεις, τα βασανιστήρια, οι εκτελέσεις, δεν στάθηκαν ικανά να κάμψουν το αγωνιστικό φρόνημα των Ελλήνων. Δεν εκάμθησαν από τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν. Δεν  φοβήθηκαν τις μεγάλες και ισχυρές δυνάμεις και τους φανταχτερούς και προκλητικούς αριθμούς υπεροχής των Ιταλών και των Γερμανών. Το ΟΧΙ  επικράτησε, νίκησε, αποδεικνύοντας ότι η ενότητα, η πίστη και η αποφασιστικότητα ήταν και είναι αυτή που νικάει τα πάντα.

Η σημερινή μου ομιλία δεν έχει σκοπό να αναφέρει κάποια ιστορικά γεγονότα τα οποία είναι τόσα πολλά  ώστε ο χρόνος δεν μας επαρκεί , ούτε επίσης θα αναφέρω γεγονότα, πρόσωπα, καταστάσεις, γνωστά ή άγνωστα, προκαλώντας μία συναισθηματική φόρτιση της στιγμής, αλλά ούτε και θα αναφέρω γεγονότα ή περιστατικά τα οποία τώρα θα τα πούμε και μόλις θα βγούμε από την αίθουσα  αυτή θα τα έχουμε ξεχάσει, αφού είτε θα έχουμε ξαναμπεί στην καθημερινότητά μας, είτε δεν μας άγγιξαν παρά μόνο επιφανειακά, αφού αυτά δεν έχουν να κάνουν με εμάς και το σήμερα, όπως κάποιοι νεοέλληνες ισχυρίζονται. Επίσης η ομιλία αυτή σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί μνημόσυνο, γιατί δεν έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που έχουν πεθάνει, αλλά έχουμε να κάνουμε με ήρωες, με μάρτυρες, με αγωνιστές που ποτέ δεν πεθαίνουν, αλλά πάντοτε ζουν μέσα από το φωτεινό τους παράδειγμα και στέκονται δίπλα μας, υπενθυμίζοντάς μας το χρέος, την αποστολή και την ευθύνη που έχουμε σε έναν κόσμο όπου πρέπει να κυριαρχεί το φως, η ζωή και όχι η μαυρίλα και ο θάνατος.

Αυτοί που αγωνίστηκαν στο έπος του 40, ήταν γνήσιοι απόγονοι του Λεωνίδα, του Κολοκοτρώνη, του Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου και όλων εκείνων που αγωνίστηκαν «για του Χριστού την πίστην την αγίαν και για της πατρίδας την ελευθερία». Όλοι τότε ξεσηκώθηκαν. Όλοι έδωσαν από το περίσσευμα ή το υστέρημα των υλικών τους αγαθών για τον αγώνα αυτόν τον ιερό, αλλά περισσότερο προσέφεραν  τον πλούτο της καρδιάς των. Οι πάντες στη θέση τους, ο ένας να στηρίζει τον άλλο. Οι ηγέτες στο ύψος των περιστάσεων. Οι γυναίκες μετέτρεψαν τον εαυτό τους σε υποζύγια κουβαλώντας τα πολεμοφόδια . Εκεί που κανένα άλλο μέσο δεν μπορούσε να φτάσει και να προσεγγίσει τους αγωνιστές μας, έφταναν οι Ελληνίδες. Γυναίκες μιας άλλης εποχής, παλαιάς κοπής, μαθημένες στις κακουχίες και όχι στις ανέσεις, ψημένες στον ήλιο και όχι φρεσκοβαμμένες που κάθονται μπροστά σε μια τηλεόραση παρακολουθώντας ξενόφερτα σήριαλ.  Βλέπουμε παλικά- ρια  ευθυτενή, περήφανα, ατρόμητα, γενναία με καρδιά λιονταριού, έτοιμα να ριχτούν στην μάχη και να νικήσουν. Μεροκαματιάρηδες, αγρότες, κτηνοτρόφοι, εργάτες, τεχνίτες καλλιτέχνες, ποιητές, δάσκαλοι, ήταν οι αγωνιστές του 40, μεγαλωμένοι γνωρίζοντας τους ήρωες, γνωρίζοντας την πίστη μας, γνωρίζοντας να κάνουν το σταυρό τους και να μην  το θεωρούν περιττό, σηκώνοντας και το βλέμμα τους στον ουρανό, αντλώντας δύναμη από εκεί. Μπορεί να ήταν φτωχοί στην τσέπη, αλλά ήταν πλούσιοι στην καρδιά. Ήταν ντροπαλοί στο βλέμμα, αλλά αγέρωχοι στον εχθρό. Τα χέρια τους ήταν σταθερά, κρατώντας το τουφέκι και στρέφοντας το στον εχθρό και όχι κρατώντας το κινητό για να στέλνουν μηνύματα. Είχαν υπομονή και σεβασμό. Είχαν καλλιεργήσει μέσα τους την έννοια της διακονίας  και της προσφοράς και δεν τα μετρούσα όλα με τα χρήματα και με άλλες υλικές ανταμοιβές. Σε κοιτούσαν στα μάτια και ζητούσαν την καρδιά σου. Σήμερα σε κοιτάζουν στην τσέπη και θέλουν να σου πάρουν και τις ελάχιστες οικονομίες που έχεις για ώρα ανάγκης και στη συνέχεια σε πετάνε στο δρόμο. Αυτοί νίκησαν, άντεξαν και ξεπέρασαν την πείνα, τις ασθένειες, την ψείρα, γιατί ο εσωτερικός τους κόσμος ήταν γεμάτος από ψυχικά αποθέματα, που τους χόρταιναν στις δύσκολες ώρες του πολέμου και τους κρατούσε συντροφιά στην απομόνωση της βίας και της εξαθλίωσης που βίωναν.

Από την άλλη έχουμε  και την Εκκλησία στο καθήκον της κοντά στα παιδιά της. Επιτρέψτε μου να αναφέρω ότι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών ο από Τραπεζούντος  Χρύσανθος, όχι μόνο αρνήθηκε να ορκίσει την πρώτη κατοχική κυβέρνηση, αλλά συμπεριφέρθηκε με αγέρωχο ύφος στο Γερμανό Στρατηγό που τον επισκέφθηκε, προκειμένου να τον μεταπείσει, χωρίς να υπολογίσει το οποιοδή- ποτε κόστος θα είχε μια τέτοια στάση. Επίσης και το μήνυμα του προς τον Ελληνικό λαό είναι γεμάτο από ηρωισμό, θάρρος και αυταπάρνηση, ποτισμένο όμως με την αγάπη και την έννοια του μαρτυρίου αν χρειασθεί να δώσει, προκειμένου να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.

Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες της ιστορίας μας, βλέπουμε ονόματα ανθρώπων , φέρνουμε στο μυαλό μας μάχες που καθόρισαν την έκβαση του πολέμου και την πορεία της  παγκόσμιας ιστορίας προς την ελευθερία και την δημοκρατία, όμως δεν μπορούμε και να μην μνημονεύσουμε και όλα εκείνα που ειπώθηκαν, από φίλους και εχθρούς μας, οι οποίοι μπροστά στον ηρωισμό και το μεγαλείο της Ελληνικής ψυχής υποκλίθηκαν και ομολόγησαν την γύμνια τους από ιδανικά, αξίες, κουλτούρα, ιστορία και πολιτισμό. Αυτά που ειπώθηκαν τότε καλόν είναι να τα δούμε σήμερα και να τα δουλέψουμε στη σύγχρονη πραγματικότητα και καθημερινότητά μας, αναλογιζόμενοι το χρέος και την ευθύνη που έχουμε τόσο προς τους προγόνους μας για αυτά τα οποία πέτυχαν, όσο και προς τους διαδόχους μας, για όλα εκείνα τα οποία θα τους κληρονομήσουμε, ως παρακαταθήκη μέσα από το διάβα της ιστορίας μας.

Τα θετικά σχόλια εκείνων μας δίνουν την δυνατότητα σήμερα να αποτινάξουμε από πάνω μας την νωχελικότητα, την ανευθυνότητα, τη μιζέρια, τη θλίψη, την απογοήτευση, γιατί εμείς όχι μόνο είμαι στε απόγονοι ηρώων, μαρτύρων , αγίων, ομολογητών ,που δεν έσκυψαν ποτέ το κεφάλι τους που δεν συμβιβάστηκαν ποτέ με το κατεστημένο, αλλά ανέπνεαν τον αέρα του πνεύματος, της προόδου και της εξέλιξης, αλλά και διότι και η δική μας εποχή μπορεί να αναδείξει πνευματικά αναστήματα που θα μας οδηγήσουν σε νίκες και θριάμβους.

Ο Υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας 1969-1973 είπε ότι « Η Ελλάδα είναι το σύμβολο της βασανισμέ νης, ματωμένης, αλλά και ζωντανής Ευρώπης». Αυτό είναι αληθινό διότι η Ελλάδα μας μπορεί να έχει προβλήματα, μπορεί να έχει και σήμερα δυσκολίες, μπορεί και σήμερα να καλείται να καλύψει κενά οικονομικά ή οποιαδήποτε άλλα, αλλά μπορεί να μεταδώσει μέσα από τον πολιτισμό, την πίστη, την παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα, μηνύματα που θα κρατήσει την Ευρώπη ζωντανή και όχι κοιμισμένη και αποχαυνωμένη από τον υλικό της πλούτο και την τεχνολογική της εξέλιξη, δίνοντας πρόσφορο έδαφος σε αυτούς που καιροφυλακτούν για να την κατασπαράξουν και για να την θέσουν κάτω από το ζυγό τους, αφού πρώτα θα τους προσφέρει τις ανατολικές μεθόδους κάλυψης την ψυχολογικών τους κενών και αδιεξόδων, κάνοντας τους όμως στην πραγματικότητα φερέφωνα των δικών τους πεποιθήσεων και δοξασιών.

Ο Μουσολίνι σε ομιλία του στις 10 Μαΐου 1941, είπε « ότι ο πόλεμος με την Ελλάδα απέδειξε ότι τίποτα δεν είναι σίγουρο στα στρατιωτικά και ότι πάντα μας περιμένουν εκπλήξεις». Χρειάζεται και σήμερα να ζούμε για τις εκπλήξεις. Χρειάζεται και σήμερα να προσφέρουμε στην σύγχρονη Ευρώπη  μια καινούρια έκπληξη, την έκπληξη της ανόρθωσης της χώρας μας, της αποκατάστασης της αξιο- πρέπειάς μας, του σεβασμού, του κύρους μας. Όλα αυτά θα συμβούν μέσα από την εργατικότητά μας, μέσα από την  υπευθυνότητά, την σοβαρότητα,  την ενότητα και σταθερότητά μας στις αρχές, στις παραδόσεις, στην πίστη μας. Δεν κάνουμε συμβιβασμούς, δεν διαπραγματευόμαστε τίποτα, δεν γινόμαστε οσφυοκάμπτες, δεν ανταλλάσουμε τον θησαυρό μας τον πνευματικό, με ψεύτικους θησαυρούς, χωρίς καμία λάμψη και ουσιαστική αξία. Nα επιστρέψουμε πίσω ότι πήραμε ξενόφερτο και δεν μας ταιριάζει.  Να πετάξουμε τον αποτυχημένο τρόπο ζωής της Δύσεως που τον εισαγάγαμε με την πιο κακή μορφή του. Να στρέψουμε το πρόσωπο μας στα πρότυπα εκείνα που προβάλλονται σήμερα και μας τάζουν «λαγούς με  πετραχήλια» όπως λέει ο λαός μας και στο τέλος αφού μας έχουν ξεζουμίσει μας, μας έχουν στύψη σαν λεμονόκουπα, αφού  νωρίτερα είχαμε γίνει φερέφωνα των δικών ιδεών της δικής τους υποκρισίας, τώρα μας πετάνε, μας απορρίπτουν, μας καταδικάζουν να ζούμε στην απομόνωση, στην φτώχια, κυριαρχώντας η ανασφάλεια, η αβεβαιότητα, οι αυτοκτονίες και τα λοιπά σύγχρονα ψυχολογικά προβλήματα.

Τέλος ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρούσβελτ μεταξύ των άλλων είπε «οι Έλληνες δίδαξαν την  αξιοπρέπεια στο πέρασμα των αιώνων. Όταν ο κόσμος έχανε την ελπίδα του, οι Έλληνες τόλμησαν να αμφισβητήσουν το ανίκητο της Γερμανίας, υψώνοντας απέναντί του το υπερήφανο πνεύμα της ελευθερίας». Οι αγωνιστές του 40 μπροστά στα μάτια τους και μέσα στη καρδιά τους είχαν τα μαρτύρια των νεομαρτύρων της Τουρκοκρατίας. Γνώριζαν τη θαυμαστή βιοτή και πολιτεία των αγίων της πίστεώς μας. Ήξεραν ότι είναι «δριμύς ο χειμών αλλά γλυκύς ο παράδεισος». Ήξεραν ότι «απ’ τα κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά», διαφυλάχθηκαν τα ιερά και τα όσια της φυλής μας. Σήμερα γνωρίζουμε τους ήρωες μας ή τους αντικαταστήσαμε με τους ήρωες των τηλεοπτικών σήριαλ και ταινιών που προβάλλει η τηλεόραση? Αγωνιζόμαστε σήμερα να μην  τους ξεχάσουμε και να θυμόμαστε ότι σήμερα υπάρχουμε και ζούμε ελεύθεροι εξαιτίας των ? Σήμερα τους έχουμε ως πρότυπα προς μίμηση για να τους αντιτάξουμε στα σύγχρονα τέρατα προβάλλοντας την ελευθερία του πνεύματος, της συνειδήσεως, της σκέψεως, των έργων και της δημιουργίας? Σήμερα διδάσκουμε στα παιδιά μας να έχουν αγωνιστικό και ηρωικό φρόνημα ή τα οδηγούμε στον καταναλωτισμό, στην ευδαιμονία, στην τεμπελιά και στην χρησιμοποίηση αθέμιτων μέσων για να πετύχουν το σκοπό τους αδιαφορώντας αν πατήσουν και εξουθενώσουν το συνάνθρωπό τους? Αυτά και άλλα πολλά που ειπώθηκαν τότε και αφορούσαν τους ήρωες του 40, αποτελούν ευκαιρία για προβληματισμό, για εγρήγορση, για αφύπνιση, για συζήτηση, για εργασία, για πορεία προς την σύγχρονη δόξα.

Τελειώνοντας αυτή τη μικρή και ταπεινή μας αναφορά σε αυτό το μεγάλο γεγονός που δεν καταγράφεται με λόγια, βιώνεται μέσα από τη γνώση της ιστορίας, την οποία πρέπει να την γνωρίζουμε, πρέπει να την διατηρούμε άσβεστη μέσα στη μνήμη μας για να μπορούμε να αποφεύγουμε τα λάθη του παρελθόντος και να διορθώνουμε τα λάθη του παρόντος και να πορευόμαστε με ασφάλεια στο μέλλον, θέλω να σας αναφέρω και κάτι άλλο που αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα ότι η Ελλάδα θα ζει, όσο θέλουμε  οι Έλληνες να ζουν μέσα στη δική μας ιστορία, που είναι ποτισμένη με την αλήθεια, με το αίμα των αληθινών και όχι των ψεύτικων ηρώων, με το αίμα εκείνων που έχουν ποτίσει κάθε σπιθαμή αυτής της χώρας. Δεν πρέπει να λησμονούμε η λήθη φέρνει την καταστροφή και η καταστροφή την αξαφάνιση. Σε ένα χωριό της Κρήτης την Κάνδανο όπου καταστράφηκε εκ θεμελίων από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής ως αντίποινα, αλλά και για εκφοβισμό παράλληλα, λόγω της αντιστασιακής δράσεως των κατοίκων της, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, υπάρχει μία επιγραφή η οποία τοποθετήθηκε από τους ίδιους τους Γερμανούς αμέσως μετά την καταστροφή και η οποία αναγράφει τα εξής. «Δια την κτηνώδη δολοφονίαν Γερμανών αλεξιπτωτιστών, αλπινιστών και του μηχανικού από άνδρας, γυναίκας παιδιά και παπάδες μαζί και διότι ετόλμησαν να αντισταθούν κατά του Μεγάλου Ράιχ κατεστράφη την 3η-6 -1941 η Κάνδανος εκ θεμελίων, δια να μην  επανοικοδομηθή πλέον ποτέ».

Κάποια χρόνια αργότερα και μετά την ανοικοδόμηση του χωριού, η Κρητική λεβεντιά και το ελεύθερο πνεύμα τους που δεν υποτάχθηκε ποτέ στη Γερμανική μπότα, έστω και εάν το νησί κατελήφθη από τους Γερμανούς, τοποθέτησαν δίπλα στη παραπάνω επιγραφή μια νεώτερη που γράφει τα εξής «Το Γ΄ Ράιχ δεν υπάρχει πια. Η Κάνδανος είναι ακόμα εδώ.»

Η Ελλάδα θα είναι πάντα εδώ για να θυμίζει ότι «ζει Κύριος» και εμείς δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα διότι «Κύριος εμοί βοηθός και ου φοβηθήσομαι τι ποιήσει μοι άνθρωπος». Ο Κύριος μας να σκεπάζει το έθνος μας, να φωτίζει τα παιδιά μας, να στηρίζει τις οικογένειές μας, να διαφυλάττει την Αγία μας Εκκλησία και να μας οδηγεί από νίκας εις νίκας με τις πρεσβείες της Αγίας Θεοτόκου και πάντων των Αγών Του.         

Χρόνια πολλά, χρόνια ευλογημένα, αντάξια και υπεράξια των αθανάτων ηρών και αγωνιστών του 1940.

*Ομιλία Του Αρχιμανδρίτη Αλέξίου Ιστρατόγλου Αν/χη Στρατιωτικού Ιερέως Ναυστάθμου Σαλαμίνας που πραγματοποιήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2014 με την ευκαιρία του εορτασμού της 28ης Οκτωβρίου 1940.