Η ιστορική συνοικία της Πρόνοιας στο Ναύπλιο γιορτάζει την Αγία Τριάδα

Τη Δευτέρα 5 Ιουνίου 2023, εορτή του Αγίου Πνεύματος πανηγυρίζει μεγαλοπρεπώς ο Ιερός Ναός Αγίας Τριάδος Ναυπλίου στην συνοικία της Πρόνοιας.

Την παραμονή της εορτής, Κυριακή 4 Ιουνίου , εψάλει Μέγας πανηγυρικός Εσπερινός μετά αρτοκλασίας και θείου κηρύγματος από τον Ιεροκήρυκα της Μητροπόλεως Αργολίδας Αρχιμανδρίτη Λεόντιο , ο οποίος κήρυξε και τον θείο λόγο.

Μετά το πέρας του εσπερινού ακολούθησε η λιτάνευση της θαυματουργής εικόνας της Αγίας Τριάδος.

Η εορτή του Αγίου Πνεύματος είναι μια από τις σημαντικότερες γιορτές για την Ορθοδοξία. Κάθε χρόνο πιστοί πηγαίνουν στις εκκλησίες και στους ιερούς ναούς για να ανάψουν ένα κερί και να παρακολουθήσουν τη λειτουργία. 

Η γιορτή του Αγίου Πνεύματος είναι κινητή και κάθε χρόνο αλλάζει η ημερομηνία. Εορτάζεται 7 εβδομάδες μετά το Πάσχα. Ορισμένες φορές δημιουργείται σύγχυση στους πιστούς με την Πεντηκοστή, η οποία εορτάζεται πάντα 50 ημέρες μετά το Πάσχα, ημέρα Κυριακή -ένα 24ωρο πριν από την ημέρα του Αγίου Πνεύματος.

Η γιορτή του Αγίου Πνεύματος και η Κυριακή της Πεντηκοστής - Τι γιορτάζουμε

Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, την Κυριακή της Πεντηκοστής εορτάζεται η εμφάνιση του Αγίου Πνεύματος στους μαθητές του Ιησού με τη μορφή φωτιάς, σαν φλόγες πάνω από τα κεφάλια τους. Πρόκειται για την επιφοίτηση των 12 μαθητών, η οποία έγινε ημέρα Κυριακή, 50 ημέρες μετά την Ανάσταση και 10 ημέρες μετά την ανάληψη του Χριστού.

Ουσιαστικά, την Κυριακή της Πεντηκοστής εορτάζεται ολόκληρη η Αγία Τριάδα, καθώς η εμφάνιση του Αγίου Πνεύματος έρχεται να επιβεβαιώσει την τριαδική φύση του Θεού (Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα). Μολονότι η ορθόδοξη πίστη θεωρεί ότι η κοινή ενέργεια του τριαδικού Θεού δεν μπορεί να διαχωριστεί, οι Άγιοι Πατέρες θεώρησαν καλό να εορτάζεται και η Κυριακή αλλά και η Δευτέρα, ως ξεχωριστές γιορτές.

Όπως αναφέρει το σχετικό υπόμνημα του Πεντηκοσταρίου της Δευτέρας του Αγίου Πνεύματος, «οι Άγιοι Πατέρες χώρισαν τις γιορτές, για να τιμήσουν με τον τρόπο αυτό το μεγαλείο του Παναγίου και Ζωοποιού Πνεύματος, με μια γιορτή που συμβολίζει τη λήψη του Αγίου Πνεύματος από τους πιστούς, προκειμένου να τους φωτίσει και να τους καθοδηγήσει».

Το προάστιο της Πρόνοιας στο Ναύπλιο,  που καταλαμβάνει τις βορειοανατολικές πλαγιές του λόφου του Παλαμηδιού, είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί αποτελεί τον πρώτο οργανωμένο προσφυγικό οικισμό της νεότερης Ελλάδας.

Οι ενδείξεις ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή ανάγονται ήδη στους προϊστορικούς χρόνους. Μάλιστα, στην περιοχή όπου βρίσκεται ο σημερινός ναός της Ευαγγελίστριας βρέθηκε σημαντικό νεκροταφείο των προϊστορικών και πρώιμων ιστορικών χρόνων, γνωστό και ως «Λαγούμια».

Στα νεότερα χρόνια, η περιοχή φαίνεται ότι κατοικείτο τουλάχιστον από τον 15ο αιώνα, κυρίως από εργάτες, ενώ στα τέλη του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα το προάστειο ερημώθηκε.

Από το 1822, όταν το Ναύπλιο ελευθερώθηκε από τους Τούρκους, άρχισαν να συρρέουν στην πόλη πολλοί πρόσφυγες, κυρίως από την Κρήτη, με αποτέλεσμα να προκύψει σταδιακά μείζον στεγαστικό ζήτημα. Το 1828, ο Κυβερνήτης της Ελλάδος Ιωάννης Καποδίστριας, μαζί με τον μηχανικό Σταμάτη Βούλγαρη, επέλεξαν την περιοχή της Πρόνοιας για τη δημιουργία του νέου προσφυγικού οικισμού. Λέγεται ότι ο Καποδίστριας ονόμασε τον οικισμό Πρόνοια επειδή «προνόησε» για το στεγαστικό πρόβλημα των προσφύγων.

Το πολεοδομικό σχέδιο του προαστείου βασίστηκε στο Ιπποδάμειο σύστημα, με τους ορθογώνια τεμνόμενους δρόμους, ενώ τα σπίτια που σχεδίασε ο Βούλγαρης ήταν μικρά, μονόχωρα, με μονοκλινή στέγη. Με την πάροδο του χρόνου χτίστηκαν και μεγαλύτερα σπίτια, διώροφα, κυρίως κατά μήκος της κεντρικής οδικής αρτηρίας του προαστείου, της λεωφόρου 25ης Μαρτίου. Η Πρόνοια διατηρεί σε κάποιο βαθμό μέχρι σήμερα, με τη χαμηλή της δόμηση και τα μικρά της σπίτια, τον αρχικό της χαρακτήρα της καποδιστριακής περιόδου.

Τον Ιούλιο του 1832, στην κεντρική πλατεία της Πρόνοιας, συνήλθε για δεύτερη φορά η Τέταρτη Εθνοσυνέλευση, που με ψήφισμά της αναγνώρισε και επικύρωσε την εκλογή του Όθωνα ως βασιλέα της Ελλάδος.

Δύο εκκλησίες πρέπει να επισημανθούν· η Αγία Τριάδα, κεντρική εκκλησία της Πρόνοιας, που άρχισε να κτίζεται επί των ημερών του Ιωάννη Καποδίστρια, στη θέση παλαιότερου ναΐσκου, και η Ευαγγελίστρια που δεσπόζει στον ομώνυμο λόφο. Εδώ φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, που αποτελεί μεγάλο προσκύνημα της περιοχής.