Τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Μάνης κ. Χρυσοστόμου Γ'.
Ἱερό καθῆκον ἐκπληροῦντες, χαράσσουμε τίς παρακάτω γραμμές, εἰς μνημόσυνον τοῦ σήμερον, 25.1.2025 πρός Κύριον ἐκδημήσαντος Ἀρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου καί πάσης Ἀλβανίας κυροῦ Ἀναστασίου (τοῦ Γιαννουλάτου).
Ὡς εἶναι γνωστόν, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ὑπῆρξε μεγίστη προσωπικότητα, ἐκκλησιαστική φυσιογνωμία κεκοσμημένη μέ πλούσια χαρίσματα τοῦ Παναγίου Πνεύματος, καί ἀπ' ὅπου καί ἄν διηκόνησε ὁ ἀοίδιμος, ἀπετέλεσε δόξα καί νῖκος καί στέφανος καυχήσεως τοῦ γένους τῶν ὀρθοδόξων.
Θαυμάζουμε καί ἐξυμνοῦμε καί δικαίως τήν πίστη τοῦ Ἀβραάμ, τήν πραότητα τοῦ βασιλέως Δαυΐδ, τήν ὑπομονή τοῦ Ἰώβ, τόν ζῆλο τοῦ προφήτου Ἠλία, τήν παρρησία τοῦ Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ. Ἀλλ’ αὐτές τίς μεγάλες ἀρετές τίς βρίσκουμε καί στήν ζωή τοῦ κεκοιμημένου Ἀρχιεπισκόπου. Προσέτι, διαλάμπει στό βίο του ἡ πολυμάθεια, ἡ σύνεση, ἡ διάκριση, ἡ ὀργανωτική ἱκανότητα, ἡ σεμνότητα, ἡ ἱεροπρέπεια, ἡ γλυκύτητα τῶν λόγων του, ἡ ἀρχοντιά τοῦ χαρακτῆρα του καί προπαντός ἡ θυσιαστική ἀγάπη του.
Ἐκεῖνο, ὅμως, τό χάρισμα, τό λίαν χαρακτηριστικό τῆς προσωπικότητός του, ἦταν τό χάρισμα τοῦ ἱεραποστολικοῦ ζήλου. Ἀπό τά νεανικά του χρόνια μέχρι τέλους τῆς ἐπίγειας ζωῆς του, ὁ Ἀναστάσιος ἦταν ἱεραπόστολος. Ἔδωκε ἀληθῶς τό Φῶς τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ στούς λαούς, ὅπου ἡ Ἐκκλησία τόν ἐκάλεσε. Στήριξε, ποδηγέτησε, παρηγόρησε, ἐνεθάρρυνε, δίδαξε. Εἰρήνευσε. Ἔφερε πολιτισμό σέ ξένους τόπους. Ἄνοιξε δρόμους ἀγάπης.
Ἀξίζει ν' ἀναφέρουμε μερικά σημεῖα: Ἕνα πρῶτο σημεῖο εἶναι ἡ ἵδρυση Ἐπιτροπῆς γιά τήν Ἱεραποστολή μέ ἔδρα τήν Ἀθήνα, τό 1958 τῆς Διεθνοῦς Ὀργάνωσης Ὀρθοδόξου Νεολαίας «Σύνδεσμος», ὅπου βασικό στέλεχος ἦταν, ὁ τότε λαϊκός θεολόγος Ἀναστάσιος Γιαννουλάτος. Τόν ἑπόμενο χρόνο ἄρχισε νά ἐκδίδει τό περιοδικό μέ τόν τίτλο «Πορευθέντες» ἐπιλογή δική του καί τό 1961, ἀφοῦ εἶχε χειροτονηθεῖ ἤδη διάκονος, ἱδρύει τό Διορθόδοξο πλέον Κέντρο «Πορευθέντες», πού τό πλαισίωσαν νέοι ἄνθρωποι μέ ἐθελοντική ἐργασία. Ὁ στόχος τοῦ Κέντρου ἦταν ἀπό τόν π. Ἀναστάσιο, ἡ καλλιέργεια τῆς ἰδέας τῆς ἱεραποστολῆς. Ἔλεγε πολύ χαρακτηριστικά ὅτι «ὅσο ἀκατανόητη εἶναι μία Ἐκκλησία χωρίς λειτουργική ζωή, ἐξ' ἴσου ἀκατανόητη εἶναι μία Ἐκκλησία χωρίς ἱεραποστολική ζωή». Καί εἶχε τό χάρισμα νά ἐμπνέει καί νά καθοδηγεῖ νεανικές καρδιές σέ δράσεις θυσίας καί ἀγάπης πρός τόν πλησίον.
Ἕνα ἄλλο σημεῖο εἶναι τά ἴδια του τά λόγια σέ μία ὁμιλία του, τήν ὁποία ὁ γράφων ἄκουσε καί κράτησε σημειώσεις, σέ χρόνους, ὅπου διακονοῦσε ὡς ἱεραπόστολος στήν Ἀφρική. Ἔλεγε:
«Ἦταν ἀμέσως μετά τά ἐγκαίνια ἑνός νέου ναοῦ σέ ὑψόμετρο 1600μ. στή Δυτική Κένυα. Πρός τό τέλος τῆς Θείας Λειτουργίας, ἕνας διάκονος μοῦ εἶπε ψιθυριστά: Ἡ κόρη του π. Παύλου κατά της 11:00 τό μεσημέρι πέθανε, θά τοῦ τό πεῖτε βέβαια ἐσεῖς. Ἤξερα τό παιδάκι, εἴχαμε προσευχηθεῖ γι' αὐτό. Πολύ σύντομα ἀπό μία ἐλονοσία εἶχε βρεθεῖ σ' αὐτή τήν δοκιμασία τήν μεγάλη. Ἀνεβοκατεβαίνοντας μέ δυσκολία τούς ἀγροτικούς δρόμους τῆς ἀπομονωνομένης ἐκείνης ὀρεινῆς περιοχῆς πού ἡ τροπική βροχή τούς εἶχε κάνει ἰδιαίτερα λασπερούς καί ἐπικινδύνους, φτάσαμε νύχτα στό σπίτι τοῦ π. Παύλου. Τό μικρό κοριτσάκι 4 ἐτῶν ἦταν ξαπλωμένο σέ ἕνα μεγάλο κρεβάτι σάν νά κοιμόταν γαλήνια. Δίπλα του ἐκείνη ἡ μητέρα μέ τά μεγάλα καρτερικά μάτια καί ἐκείνη τή βαθειά συλλογή πού οἱ ἀφρικανίδες γυναῖκες ἔχουν πάντα στά μάτια τους. Ἦταν τόσο καλό παιδί, πάντα πρῶτο μέ χαιρετοῦσε, μοῦ ψιθύρισε στήν ἀμηχανία του ὁ πατέρας του. Διάβασα Τρισάγιο. Εἴπαμε μερικά λόγια παρηγορητικά. Πάντα ἐκεῖ, σ' αὐτές τίς ὧρες εἶναι μία εὐκαιρία ἑνός μηνύματος. Ἡ Διονυσία πέρασε αὐτή τή θύρα καί εἶναι στήν ἀγκαλιά τοῦ ἀγαπημένου της Χριστοῦ. Τό βράδυ μόνος στό δωμάτιο τοῦ σχολικοῦ ξενῶνα, πού μᾶς φιλοξένησε, δίπλα στό φῶς τῆς λάμπας, καθώς ἡ βροχή ἔπεφτε στά μπανανόφυλλα καί στίς τσίγκινες στέγες, ἀναπολοῦσα τή μέρα πού περάσαμε, ἐνῶ μακρυά μέσα στή νύκτα ἠχοῦσε ἀκόμα τό τύμπανο. Ἦταν σύμφωνα μέ τά ἔθιμα ἀπ' τό σπίτι πού πενθοῦσε. Στήν κόπωσή μου ἀναρρωτήθηκα, γιατί βρισκόμαστε τελικά ἐδῶ; Τί κάνουμε; Ἦρθαν ἀνακατεμένα στήν σκέψη μου τά διάφορα πού λέγονται γιά τήν ἱεραποστολή: κήρυγμα, ἀγάπη, ἐκπαίδευση, πολιτισμός, εἰρήνη, ἀνάπτυξη. Ἀπότομα ὅμως ἕνα φῶς ἄστραψε καί ἀποσαφήνισε στήν ὁμίχλη τοῦ κουρασμένου μου μυαλοῦ, τήν οὐσία τοῦ ζητήματος: "Φέρνουμε τήν ἐλπίδα τῆς Ἀναστάσεως"!
Κάθε ἀνθρώπινο πρόσωπο ἔχει μοναδική ἀξία, θά ἀναστηθεῖ. Ἐδῶ βρίσκεται ἡ ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια, ἡ τιμή καί ἡ ἐλπίδα. Χριστός Ἀνέστη. Τούς μαθαίνω νά γιορτάζουν τήν Ἀνάσταση, μέσα στό μυστήριο τῆς ἐκκλησίας καί νά τήν προγεύονται, χορεύοντας, χαμογελῶντας καί μιλῶντας. Σάν σέ φευγαλέο ὅραμα εἶδα τήν μικρή ἀφρικανίδα νά μέ χαιρετάει πρώτη ὅπως τό συνήθιζε, βοηθῶντας νά καταλάβω πιό ἄμεσα τό κέντρο τῆς Ὀρθόδοξης Ἱεραποστολῆς. Στήν Ἀφρική καί στήν Εὐρώπη καί ἕως ἐσχάτων τῆς γῆς. Νά μπολιάζεις τούς ἀνθρώπους μέ τήν ἀλήθεια, μέ τήν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως, νά τούς μαθαίνεις νά τή γιορτάζουν μέσα στήν ἐκκλησία. Ἐκεῖνο πού λαχταροῦν ξέρετε οἱ ἀδελφοί μας στίς ἀπομακρυσμένες περιοχές τῆς Ἀφρικῆς καί τῆς Ἀσίας ἤ ἄν θέλετε στίς παρυφές τῶν μεγάλων καί πλουσίων πόλεων μας μέσ' τήν ἀποκαρδίωση καί τή μοναξιά τους, δέν εἶναι τόσο παρηγορητικά λόγια, μεγάλες κουβέντες, λίγα ὑλικά ἀγαθά ἤ πολιτιστικά ψίχουλα. Ποθοῦν μυστικά ἤ συνειδητά μέ τήν ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια, τήν ἐλπίδα, τήν ὑπέρβαση τοῦ θανάτου. Τελικά ἀναζητοῦν τόν ζῶντα Χριστό, τόν τέλειο ἄνθρωπο, τόν Θεό, τήν ὁδό καί τήν ἀλήθεια καί τήν ζωή.
Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι κάθε ἡλικίας, πτωχοί ἤ πλούσιοι, ἄσημοι ἤ διάσημοι, ἀγράμματοι ἤ σοφοί στά βάθη τους λαχταροῦν νά γιορτάσουν τήν ἀνάσταση. Ἐδῶ πιστεύω ὅτι κορυφώνεται ἡ προσφορά τῆς Ὀρθόδοξης μαρτυρίας μας».
Ἕνα τρίτο σημεῖο εἶναι ἡ γειτονική Ἀλβανία. Πρόκειται γιά τόν τελευταῖο μεγάλο σταθμό τῆς ἱεραποστολικῆς του δράσεως. Κυριολεκτικά ἀπό τήν ἐρήμωση πού εἶχε ἐπιφέρει ἡ ἀθεΐα, ἀναστήλωσε ὁλόκληρη τήν ὀρθόδοξη Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία τῆς Ἀλβανίας. Μιλοῦν οἱ ἀνοικοδομήσεις καί ἐπισκευές ναῶν καί μονῶν, ἡ συγκρότηση Ἱερᾶς Συνόδου, οἱ ἐνορίες, οἱ Θεολογικές Ἀκαδημίες, οἱ χειροτονίες κληρικῶν, οἱ ἐκδόσεις λειτουργικῶν καί θρησκευτικῶν βιβλίων. Παράλληλα ἡ φιλανθρωπική δραστηριότητα ἀνακούφισε χιλιάδες ἀνθρώπους, πού βρῆκαν στό πρόσωπό του τόν Καλό Ποιμένα καί τόν Καλό Σαμαρείτη τῆς ἀγάπης καί τῆς στοργῆς.
*
Ὡς κατακλεῖδα τοῦ κειμένου αὐτοῦ, στή μακαρία μνήμη του, ἐπιλέξαμε νά παραθέσουμε μερικές ἰδικές του, πολύ χαρακτηριστικές θέσεις, γιά τό προσφιλές του θέμα, τήν Ἱεραποστολή. Ἔγραφε ὡς διάκονος: «Τό νά εἶσαι ἄνθρωπος δέν σημαίνει μόνο ὅτι ἔχεις σῶμα, μυαλό καί ψυχή. Σημαίνει ἀκόμα πώς ἀνήκεις σ' ἕνα σῶμα, στό σῶμα τῆς ἀνθρωπότητος. Ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους ὑπάρχει μιά ἑνότης ἐσωτερική, πολύ πιό βαθειά ἀπό τήν κοινότητα τῶν βασικῶν χαρακτηριστικῶν, πολύ πιό οὐσιαστική ἀπό τήν ἀμοιβαιότητα, πού δημιουργεῖ ἡ ὁμαδική ζωή.
Εἶναι λάθος χοντρό νά βλέπουμε τήν ἀνθρωπότητα σάν ἕνα σωρό ἄμμου, ὅπου κάθε κόκκος ἁπλῶς βρίσκεται, συμπιέζεται κοντά στούς ἄλλους. Τό ἀληθινό εἶναι πώς ὑπάρχει μιά ἀμοιβαία ἀντίδοσις μεταξύ τῶν ἀνθρώπων, μιά βαθύτερη σχέσις, ἀντίστοιχη μ' ἐκείνη πού ὑφίσταται στά κύτταρα τοῦ σώματος.
Αὐτό ὅσο περνοῦν τά χρόνια γίνεται πιό αἰσθητό. Ἡ οἰκουμενική συνείδησις, ὁλοένα ζωηρότερη, ἀναδεύει στήν ψυχή τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου, τό ἐνδιαφέρον γιά τά γενικά προβλήματα τοῦ κόσμου δέν θεωρεῖται πιά εἶδος «φιλοσοφικῆς πολυτελείας», ἀλλά ἀνάγκη γιά ἕνα σωστό προσανατολισμό στή ζωή... ὅταν ζῇς μέ τήν αἴσθησι τοῦ οἰκουμενικοῦ ἀνθρώπου, ζῇς πιό σωστά, πιό βαθειά καί πλατειά σάν ἄνθρωπος» (περ. Σκαπάνη, 1962, σελ. 37).
Ἀργότερα, ὡς Ἐπίσκοπος Ἀνδρούσης καί Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν ἔγραφε: «Ἡ ἱεραποστολή ἀνήκει εἰς τήν φύσιν τῆς Ἐκκλησίας˙ εἶναι ἡ συνέχισις ἐν χώρῳ καί χρόνῳ τοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή ἡ προσφορά τῆς Σωτηρίας εἰς τήν ἀνθρωπότητα, ἡ συνεχής μετάγγισις νέας ποιότητος ζωῆς εἰς τήν ἀνθρωπίνην κοινωνίαν, «ἵνα ζωήν ἔχωσι καί περισσόν ἔχωσιν» (Ἰωάν. 10,10)... Κορύφωμα τῆς δυναμικῆς μεταμορφωτικῆς παρουσίας τῆς Ἐκκλησίας ἐντός τοῦ κόσμου ἀποτελεῖ τό γεγονός, ὅτι ἀνυψώνει μυστηριακῶς τήν ἀνθρωπίνην ζωήν, προσφοράν καί θυσίαν πρός τόν Θεόν. Ἡ λειτουργική ἐμπειρία τῆς Ὀρθοδοξίας ἔχει ἀμέσους ποιμαντικάς καί ἱεραποστολικάς διαστάσεις. Ἐλευθερώνει τόν πιστόν ἐκ τῶν στενῶν πλαισίων ἰδεῶν, παθῶν καί κυρίως τοῦ ἀσφυκτικοῦ ἐγωϊσμοῦ του. Τόν ἑνώνει μέ τόν Χριστόν καί ὁλόκληρον τήν Ἐκκλησίαν τῶν πιστῶν, - μέ ὅσους ἔζησαν καί ἐνίκησαν, μέ ὅσους ζοῦν εἰς τό παρόν, μέ ὅσους θά ζήσουν εἰς τό μέλλον- μέ ὅσους δηλαδή «ὁ ὤν καί ὁ ἦν καί ὁ ἐρχόμενος» περιλαμβάνει εἰς τήν ἀγάπην Του. Τόν μεταμορφώνει εἰς ζῶν μέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, ἕτοιμον νά ἴδῃ τόν κόσμον καί νά ἐνεργήσῃ ὅπως Ἐκεῖνος» (Ἀπό τήν εἰσήγησή του στό Β' Συνέδριο Ὀρθοδόξου Θεολογίας στήν Ἀθήνα, τό 1976, Πρακτικά, σελ. 293 ἑπ.).
Ἔλεγε σέ ὁμιλία του σέ φοιτητές: «Ἡ ἱεραποστολή συναρτᾶται μέ συνεχῆ ἀγῶνα γιά τήν ἁγιότητα. Εἶναι μία ἀκτινοβολία τῆς ἁγιότητος. Οἱ ἀποτελεσματικότεροι ἱεραπόστολοι ὑπῆρξαν οἱ Ἅγιοι... Ὅποιος ἀγωνίζεται νά ζήσει τό Χριστό τίμια, καί αὐτό ἀκριβῶς πράττει ὁ ἅγιος, κλείνει μέσα του τά πάντα. Ἀγαπάει τά πάντα, κατέχει τά πάντα, ἀγκαλιάζει μέ τήν ἀγάπη τόν πόνο καί μέ τήν προσευχή του ὅλο τόν κόσμο».
Σέ συνέντευξή του σέ νεανικό κοινό ἔλεγε: «Παίρνοντας καί δίνοντας, μή κρατᾶτε γιά τόν ἑαυτό σας τίποτα, οὔτε μία δραχμή γιά τόν ἑαυτό σας. Ὅποιος κλείνεται στόν ἑαυτό του, ἐγώ τοὐλάχιστον αὐτή τήν ἐξίσωση ἔχω ἀνακαλύψει, χάνει τόν ἑαυτό του. Καί αὐτό ἰσχύει ὄχι μόνο γιά ἄτομα, ἰσχύει καί γιά σύνολα».
*
Τέλος, πάλιν ἔλεγε χαρακτηριστικά: «Ἡ ἱεραποστολή θά παραμένει ἡ συνεχής ἀφομοίωση τοῦ μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ τῆς θυσιαζομένης ἀγάπης καί ταπεινώσεως στόν ἀγῶνα κατά τοῦ ἀτομικοῦ καί τοῦ κοινωνικοῦ ἐγωκεντρισμοῦ. Ἡ βίωση τοῦ Σταυροῦ στό προσωπικό ἐπίπεδο εἶναι αὐτή πού διαφοροποιεῖ τήν χριστιανική ἐμπειρία ἀπό ὁποιανδήποτε ἄλλη ἐμπειρία» (Ἀπό προσωπικές σημειώσεις τοῦ γράφοντος).
Καί ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλβανίας Ἀναστάσιος σήκωσε πραγματικά Σταυρό. Ἄφησε, ὡστόσο, ἱερό - πνευματικό ἀποτύπωμα ἀνεξίτηλο.
Ἄς ἔχουμε τήν εὐχή του.
Αἰωνία του ἡ μνήμη._
Αναρτήσεις
