Γεννήθηκε
τὸ 1015 στὸ χωριὸ Φιλέα τῆς ἐπαρχίας Δέρκων τῆς Θράκης. Κατὰ τὸ Ἅγιο
Βάπτισμα ὀνομάστηκε Κυριάκος (Κύριλλος ὑπῆρξε ἔπειτα τὸ καλογερικό του
ὄνομα) καὶ ἀπὸ μικρὸς διακρίθηκε στὰ ἱερὰ γράμματα. Στὸ εἰκοστὸ ἔτος τῆς
ἡλικίας του παντρεύτηκε καὶ ἀπόκτησε παιδί.
Ἀλλὰ
ἐπειδὴ εἶχε ζῆλο στὸν μοναχικὸ βίο, ὅπως ὅλοι της ἐποχῆς ἐκείνης,
ἀποφάσισε νὰ ἐγκαταλείψει τὴν γυναίκα του καὶ τὸ παιδί του καὶ νὰ
ἀποσυρθεῖ σὲ μοναστήρι, λέγοντας στὴν γυναίκα του: «ἢ νὰ χωρίσουμε, ἢ νὰ
πᾶμε καὶ οἱ δυὸ σὲ μοναστήρι».
Ἡ γυναίκα του ὅμως δὲν δέχτηκε τίποτα ἀπὸ αὐτὰ καὶ ἔτσι ὁ Κύριλλος ἔμεινε στὸ σπίτι του ζώντας ἀσκητικά.
Ἔπειτα ἵδρυσε (1060) μοναστήρι στὸ χωριὸ ἐκεῖνο, τοῦ ὁποίου τὸ ναὸ ἀνήγειρε ὁ Ἀλέξιος Κομνηνός.
Ἔτσι αφοῦ ὁσιακὰ ἔζησε ὁ Κύριλλος, ἀπεβίωσε εἰρηνικὰ τὸ 1110.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς
ξένος καὶ πάροικος, τῶν ἐπιγείων τερπνῶν, ζωὴν τὴν ἰσάγγελον,
ἐπολιτεύσω σαφῶς, Πατὴρ ἡμῶν Κύριλλε· ὅθεν τὰς οὐρανίους, εἰληφὼς
ἀντιδόσεις, πρέσβευε θεοφόρε, τῷ Σωτῆρι τῶν ὅλων, δοθῆναι τοῖς σὲ
τιμῶσι, χάριν καὶ ἔλεος.
Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ἀκολουθήσας
τῷ Δεσπότῃ τῶν ὅλων, τῶν προσηκόντων ἀπηρνήσω τὴν σχέσιν, καὶ τὸν
σταυρόν σου Κύριλλε ἐβάστασας στερρῶς· ὅθεν ἐχρημάτισας, τῆς Τριάδος
δοχεῖον, καὶ Ὁσίων σύσκηνος, διὰ βίου ἐνθέου· μεθ’ ὧν δυσώπει πάντοτε
Χριστόν, ὑπὲρ τῶν πίστει, τιμώντων σε Ὅσιε.
Μεγαλυνάριον.
Σύνοικον
τὴν χάριν πεπλουτηκώς, συζύγου τὸν πόθον, ὑπερεῖδες θεοπρεπῶς, καὶ
δικαιοσύνης, ἐργάτης ἀνεδείχθης, Κύριλλε θεοφόρε· διὸ δεδόξασαι.